– Unge og friske bør vurdere å ta koronavaksinen

– Allereie i løpet av sommaren i år har infeksjonane med koronaviruset auka. Eg forventar ein ytterlegare auke utover hausten. Derfor burde alle vurdere om det er behov for ein oppfriskingsdose, seier Jörn Klein.

Det er i strid med oppfordringane til helsemyndigheitene. Folkehelseinstituttet meiner berre dei som er eldre enn 65 år, og dei som tilhøyrer ei risikogruppe, treng å ta vaksinen i haust.

– FHIs oppfordringar er ikkje det siste svaret på kven som bør få oppfriskingsvaksinen. Også unge og friske bør vurdere å ta koronavaksinen. Eg synest det er heilt legitimt at dei ønsker å verne seg, seier Klein.

Han er ein av svært få smittevernprofessorar i Noreg, og har også tidlegare vore kritisk til korleis FHI har handtert pandemien.

Klein viser til at det amerikanske smittevernbyrået CDC anbefalar vaksine til alle som er over seks månader gamle.

– Vernar mot «long covid»

Klein fryktar også at mange unge kan bli ramma av «long covid». Han viser til ein studie, som fann at 23 prosent av barna som blei følgt opp tre månader etter at dei blei smitta, framleis hadde teikn til sjukdom. Sjølv etter to år var 7 prosent av barna plaga av ulike symptom.

– Pandemien skaper altså ikkje berre kronisk sjuke vaksne, men også kronisk sjuke barn. Kor mange det eigentleg dreier seg om, veit vi framleis ikkje nøyaktig, seier Klein.

Professoren viser også til ein annan studie som viser at vaksinen også gir barn og unge eit visst vern mot «long covid».

– Etter kvart som tida går etter siste vaksinasjon, minkar også dette vernet. Oppfriskingsdosar er derfor nødvendige, seier Klein.

Fryktar «virusvinter»

Nyleg melde Folkehelseinstituttet at luftvegsinfeksjonar i befolkninga aukar. Stadig fleire får påvist sjukdommen mykoplasma, og førekomsten av kikhoste har vore stabilt høg sidan mai.

Men dette kan berre vere starten. Det er venta at koronasmitten vil ta seg kraftig opp dei neste månadene. Samtidig truar sesonginfluensaen med sitt årlege «comeback» i desember.

– Alt i alt er det mykje som tyder på at denne vinteren kan bli tøffare enn vanleg, særleg dersom smittetala for fleire sjukdommar stig samtidig. Ei parallell bølge med mykoplasma, kikhoste, influensa og koronavirus kan skape ein utfordrande situasjon, spesielt for helsevesenet, meiner Klein.

FHI: – Inga oppfordring mot å vaksinere seg

– #mRNAvaksinane kan gi sjeldne, men meir alvorlege biverknader, særleg hos yngre. Vi har inga generell oppfordring om vaksine til alle vaksne, seier fungerande smitteverndirektør ved FHI, Are Stuwitz Berg.

Han understrekar at det ikkje betyr at FHI anbefaler at andre ikkje skal vaksinere seg.

– Vår oppfordring gjeld for dei med høgast risiko for alvorleg sjukdom, som er dei eldste og nokon yngre med underliggande sjukdommar. Vi har likevel inga oppfordring mot å la seg vaksinere viss ein ønsker det, seier Berg.

Han legg til at det er forskjell frå kommune til kommune, i kva grad dei tilbyr koronavaksine til dei utanfor dei anbefalte gruppene.

Ifølge Berg blir også seinfølger vurderte av covid-19 når FHI utarbeider sine vaksineoppfordringar.

Ny koronavariant truar

FHI ventar ein smitteauke med både korona og influensa i vinter, saman med andre luftvegsinfeksjonar.

Ein ny koronavariant som har fått namnet XEC, har gjort seg gjeldande i fleire europeiske land. Dette vil truleg vere virusvarianten som skaper årets vinterbølge. Akkurat nå er det den såkalla KP. 3.1.1. som dominerer i Noreg.

– Førekomsten av XEC i nordeuropeiske land er aukande. Den er i liten grad sett i Noreg ennå, og det er sannsynleg at XEC vil fortsette å auke og overta for den nåverande KP. 3.1.1, seier Berg.

Vaksinen som nå blir rulla ut til kommunane er basert på ein variant som dominerte for fleire månader sidan.

Ifølge Berg har Det europeiske legemiddelkontoret nyleg godkjent ein vaksine som er basert på ein nyare variant.

– Begge desse vaksinane vil gi auka og likeverdig vern mot dei variantane som sirkulerer nå. Det er sannsynleg at dei også vil verne mot alvorleg sjukdom dersom XEC kjem til å dominere, seier Berg.