Staten lyser ut område for karbonlagring i Nordsjøen

Energidepartementet lyser ut tre område i Nordsjøen der dei som ønsker det kan begynne å leite etter undersjøiske reservoar for å «injisere» og lagre karbon under havbotnen.

Karbonfangst og -lagring er rekna som ein kostnadseffektiv og avgjerande brikke i klimakampen, men framleis er det rimelegare for industrien å kjøpe avlat i form av kvotar og avgifter enn å fange og «gravlegge» gassen.

I dag er det derfor berre tre prosjekt i drift i Europa – to i Noreg og eitt i Danmark.

Energiminister Terje Aasland håpar leiteløyva vil rokke ved den fastlåste dynamikken der dei som skal fange og dei som skal lagre gassen ventar på den andre.

– Vi har jobba intenst med dette så lenge eg har vore energiminister, og vi ser nå at fleire europeiske land ser nordover for å lagre CO₂ på ein trygg måte.

– Her kan vi vere ein del av klimaløysinga, seier han.

Aasland presiserer at klimamålet for 2030 framleis er innan rekkevidd, trass i «innrømminga» sist veke om at kraftutbygginga ikkje går så fort som han kunne ønske seg.

– Eg er heilt overtydd om vi kjem til å klare klimaforpliktingane våre, seier han.

– Vi har framleis kraftoverskot, og vi er i gang med havvindutbygginga. Vi ser også at vasskraftprodusentane søker om effektoppgraderingar. Det blir kjempeviktig i åra framover.

Nytt industrieventyr i Nordsjøen

Frå ein mottaksterminal i Øygarden utanfor Bergen blir CO₂ transportert i røyr 100 kilometer ut i Nordsjøen for permanent lagring i eit reservoar 2600 meter under havbotnen.

Prosjektet heiter Langskip og er det dyraste klimaprosjektet (19 milliardar kroner) i norsk industri nokosinne.

Fleire utanlandske karbonfangarar snuser på prosjektet, men på Stortinget er dei mest EU-vennlege partia utolmodige.

Bakgrunnen er Net Zero Industry Act (NZIA), som blei vedtatt av EUs ministerråd i mai.

NZIA er EUs svar på USAs grøne subsidie- og skattepakke Inflation Reduction Act (IRA).

Den nye EU-planen pålegg europeiske olje- og gasselskap å bygge opp ein kapasitet for lagring av 50 millionar tonn CO₂ årleg innan 2030.

Om Noreg blir med på «dugnaden», inneber det at fleire norske olje- og gasselskap blir nøydde til å bygge opp CO2-lager på norsk sokkel (ikkje berre Equinor).

Men det er framleis uvisst.

– Vi håpar å ferdigstille denne vurderinga innan kort tid, sa næringsminister Cecilie Myrseth (Ap) i mai.

Ikkje godt nok, hevdar Høgre, som i lang tid har etterlyst «tydelegare signal frå regjeringa om at dette er noko dei prioriterer høgt».

Da «Langskip» blei lansert i 2020, var Tina Bru (H) olje- og energiminister.

– At Høgre seier det, det forundrar meg eigentleg, seier Aasland til NRK.

Han viser til at det har skjedd mykje «sidan Høgre sat og styrte landet» og at Noreg i mellomtida har inngått samarbeidsavtalar om karbonlagring med fleire europeiske land.

– Dette kan bli ei ny og viktig industrigrein for Noreg, seier han.

– Derfor har vi gira om.

Sjå korleis Langskip skal verke i grafikken under.