– Han fortset å herje med meg frå fengselet

– Eg føler at han held fram å herje med meg, seier Marthe Steinmann, tidlegare sambuar av Kopseng.

47 år gamle Julio Kopseng sonar ein dom på 21 års forvaring for valdtekter mot 20 kvinner, og valdtektsforsøk mot ei kvinne.

Når den forvaringsdømte eksen er ute på permisjon frå fengselet, har Steinmann bede om besøksforbod av politiet – og fått det. NRK veit at minst ei anna kvinne har gjort det same.

Men besøksforbodet blir anka inn for retten av Kopseng. Først til tingretten, så til lagmannsretten. Lagmannsretten har no vurdert Steinmanns krav og gitt Kopseng medhald.

– Eg skjønar ikkje kor vi er på veg, korleis er det mogleg? er Steinmanns reaksjon på rettens avgjerd.

I vinter søkte Kopseng om prøvelauslating, men han fekk ikkje sleppe ut av Ila fengsel. Aktor Andreas Strand meinte faren for gjentaking er for stor.

Kort tid etter at Kopseng fekk nei til prøvelauslating, dumpa det første brevet om permisjon ned i Steinmanns postkasse.

Den første var på fire timar, den andre sju timar og den tredje åtte timar. Truleg blir den neste utvida.

– Ein indirekte trussel

Steinmann bad om omvendt valdsalarm for Kopseng, men fekk nei. Deretter bad ho om valdsalarm for seg sjølv, men fekk ikkje innvilga dette av politiet.

Tidlegare har Steinmann fått medhald i besøksforbod, men nå er det opp til lagmannsretten.

– Eg klarer ikkje oppfatte ankane på ein annan måte enn ein indirekte trussel om at «eg ønsker å oppsøke deg».

Marthe Steinmann meiner eit besøksforbod er veldig lite inngripande i Kopsengs permisjonar.

– Det einaste han får beskjed om, er: «Du får ikkje lov til å kontakte henne. Ligg unna».

Det er frivillig for offera å møte i retten når spørsmål om besøksforbod skal avgjerast.

Steinmann meiner det er viktig at ho blir høyrd av dommaren, så «saka ikkje berre handlar om jussen».

– Eg sit igjen med alle trauma etter kva han har gjort.

Steinmann understrekar at ho ikkje vil fjerne Kopsengs moglegheit til permisjon.

– Det er retten hans å få permisjonar etter å ha sona så lang tid. Men eg fortener også å ha ein tryggleik.

Då Kopseng anka politiets vedtak om besøksforbod inn for tingretten, innebar det at Steinmann måtte reise fleire mil.

Ho ville fortelje tingrettsdommaren kor traumatisert ho er etter valdtekter og mishandling.

Dommaren gav medhald i at det «under tvil var grunn til å tru at Kopseng kan gjere seg skuldig i straffbare handlingar overfor Steinmann».

– Ikkje ein menneskerett

Heidi Reisvang er Kopsengs advokat.

– Kopseng er innvilga permisjonar med veldig strenge vilkår. Der er det også eit vilkår om at han ikkje skal kontakte dei fornærma i saka si, forklarer Reisvang.

Når ein har dei rammene som eit bakteppe, så er det ikkje behov for eit kontakt- og besøksforbod, meiner advokaten.

Ho peiker også på at klienten hennar ikkje er aleine ute på perm, men saman med «Vegen tilbake», ein ideell organisasjon kor dei tilsette sjølv har erfaring frå rus, kriminalitet eller som pårørande.

– Kan han ikkje då berre akseptere eit besøksforbod?

– Slik vi ser det så må ikkje han ta belastninga ved eit slikt tvangsmiddel, berre fordi han er han, og berre fordi han sit i fengsel, seier Reisvang.

Ho minner om at det er «nokon rettslege vilkår som skal vere oppfylte».

– Ankane gjer at Steinmann og andre ofre må møte igjen og igjen i retten, er det noko den innsette tenkjer på?

– Den fornærma har ikkje plikt til å møte, men vel støtt og stadig å gjere det. Det kan eg ha forståing for, men det er ikkje ein menneskerett å ha kontakt- og besøksforbod, meiner Kopsengs advokat.

Ei av dei andre kvinnene Kopseng er dømt for å ha valdtatt, opplevde også at Kopseng anka besøksforbodet ho bad om inn for tingretten. Der fekk han medhald og besøksforbodet blei fjerna.

I dette tilfellet fekk Kopseng medhald i tingretten. Kvinna anka vidare til Lagmannsretten, som avviste anken.

Frp: – Offera må prioriterast

NRK har spurt om kommentar frå justisminister Emilie Enger Mehl, men statsråden vil ikkje uttale seg om «ei enkeltsak som er til rettsleg behandling».

Leiar i justiskomiteen Helge André Njåstad frå Framstegspartiet synest rundane i retten er problematiske:

– Framstegspartiet meiner det er omsynet til offera som skal vege tyngst, og då skal vi ta betre vare på dei.

Njåstad meiner det er den innsette som skal ut på permisjon som må forhalde seg til at offera skal kjenne seg trygge:

– Gjennom besøksforbod eller endå strengare tiltak med til dømes omvendt valdsalarm.

Njåstad meiner innsette som ikkje vil ta omsyn til offera må bli i fengselet:

– Det er ikkje ein menneskerett å få permisjon, og viss det er ein fare for at offera blir kontakta, så er det eit argument i seg sjølv for å unngå bruk av permisjon.

Ifølge Njåstad er det ikkje offera som skal stå i retten og forsvare kvifor dei skal kjenne seg trygge.

– Det skal samfunnet sørge for.

Krev livslangt besøksforbod

Veronica Bratseth er leiar i Aldri Aleine, ein frivillig organisasjon for valdsutsette kvinner.

– Det er heilt forferdeleg at Marthe må stå i denne kampen. Og eg veit at ho ikkje er den einaste.

Å heile tida skulle kjempe for nye besøksforbod er utruleg slitsamt, meiner Bratseth.

Aldri Aleine vil derfor ha livslangt kontaktforbod når nokon blir dømt for vald i nære relasjonar.

Bratseth trur at forsvararar vil vere ueinige, men kjem med ei påminning:

– Vi må hugse at dei som blir utsett for partnarvald blir skada for livet.

Gøymer seg

For Marthe Steinmann betyr permisjonane meir uro.

– Eg søv dårleg og blir meir redd. Når eg går tur med hunden, så skvett eg når eg møter på andre menneske, fortel Steinmann.

Ho meiner eit besøksforbod gir henne «ein liten tryggleik».

– Viss han faktisk vel å ta kontakt med meg så kan det vere straffbart for han. Og då er kanskje lista litt høgare.

– Nokon vil tenke: Kan ikkje du dra bort eller gøyme deg dei timane han er ute?

– Ja, og det har eg gjort. Men kvifor skal fridommen min bli innskrenka når han begynner å få meir fridom? Det skjønar ikkje eg.