Brukar psykisk helse i reklame: – Dei kjem når det ikkje er tabu lenger

Folk ruslar nedover Nordre gate i Trondheim. Nokre med hendene fulle av handleposar eller ein kopp kaffi å varme seg på. Andre igjen går inn på kaféen Espresso House.

I vindauget står ei påminning.

«Vi kan ikkje sjå einsemd, men vi kan snakke om det».

Det er ein del av reklamekampanjen CupTogether.

Men samfunnsgeograf og reklameekspert Karl-Fredrik Tangen er kritisk.

– Det er jo fint at alle er opptatte av at alle skal ha det bra, men når selskapet pratar, så har dei jo eit anna formål. Dei skal tene pengar til aksjonærane sine.

Enklare enn pride og berekraft

Tangen seier psykisk helse er ein nykommar i saker som store bedrifter bruker for å profilere seg sjølv. Tidlegare har næringslivet blitt skulda for grønvasking og rosavasking.

Han trur noko av grunnen er at det kan vere enklare å reklamere med at dei bryr seg om at folk skal ha det mentalt bra, enn andre tema.

– Engasjementet for motesakene i dei siste åra frå reklame og årsrapportar, «berekraft» og «pride», er for utbreidd, vanskeleg å leve opp til, komplisert eller kritisert, skriv han i ein kronikk i Mentalt Perspektiv.

Det var i denne kronikken han lanserte omgrepet «psykvasking».

Tangen meiner bedriftene først knyter seg opp til sånne tema når dei har vunne fram.

– Dei kjem når det ikkje er tabu lenger. Dei ventar til ting har blitt trivialitetar, så seier dei det. Eg er redd at ting skal forflatast ved at folket til næringslivet kjem inn, seier han til NRK.

Meiner kampanjar forpliktar

Linda Berg Heggelund i organisasjonen Mental Helse seier at om bedriftene vil reklamere med at dei bryr seg, så må det vere litt meir som ligg bak.

– Viss ein seier at ein ønsker å ha fokus på det, så må ein jo vise både eit engasjement, som handlar meir om at ein set slogan på eit vindauge.

Ho seier at sånne kampanjar også forpliktar arbeidsgivarar til å bidra til eit trygt arbeidsmiljø.

– Det ein treng er å ha gode planar på arbeidet sitt opp mot sine tilsette. At ein startar med å seie «hos oss at det er lov å komme på jobb og ha ein dårleg dag». Det er lov å snakke med sjefen sin.

Espresso House: – Eit velmeint initiativ

Espresso House er langt frå den einaste bedrifta som får kritikk frå Tangen for å psykvaske. Han har funne fleire eksempel på bedrifter han meiner driv med det.

Grunnen til at han trekker fram Espresso House spesielt, er at dei har hatt fleire saker dei siste åra der dei har fått kritikk for dårleg arbeidsmiljø.

Steffen Greff, landssjef i Espresso House, skriv i ein e-post til NRK at han erkjenner at historia har vist at dei som arbeidsgivar har forbetringsområde.

– Eg tok sjølv over leiinga av selskapet i april i år og jobbar kvar dag saman med leiarane våre for å utvikle oss for å vere ein best mogleg arbeidsgivar for våre over 800 tilsette.

Samtidig meiner han at dei som ei stor kjede også har eit samfunnsansvar. Derfor har dei laga kampanjen CupTogether.

– Dette er eit velmeint initiativ som prøver å seinke terskelen for at menneske møtest og slår av ein prat. Med kaffibarane våre spreidd over heile landet, ser vi at dei kan spele ei rolle som sosiale møteplassar, for eksempel for familiar, studentar, pensjonistar og vennegrupper, og også for dei som søker nye kjenningar.

• Høyr meir om saka i Ukeslutt i NRK Radio: