Auke i rusbrussalet i Noreg: Meir enn dobla på ti år

Kjøpmannen på OBS sin stormarknad i Arendal er i full gong med å hente nye kassar med rusbrus frå lageret.

Han stablar flasker i alle tenkelege fargar inn i butikkhyllene.

– Det går verkeleg unna med denne typen drikke. Vi har sett ein auke, fortel han.

Jensen seier det særleg er yngre kundar som vel dei søte alkoholdrikkene.

– Det kjem stadig nye typar med andre smaker. Vi har nå over 30 ulike sortar med søte drikker som inneheld alkohol. Unge folk vil ofte teste det nye.

Meir enn dobla salet

I fjor vart det selt over 26 millionar liter rusbrus i Noreg.

Ifølgje Statistisk sentralbyrå er salet meir enn dobla på ti år.

Rusbrussalet nådde ein topp i 2021, for så å flate ut i 2022. I 2023 nådde salet ein ny topp.

Vetle Eg er på veg inn i daglegvarebutikken.

Han kjenner seg att i trenden. I hans eigen ungdomsgjeng er det rusbrus det går mest av.

– Dei fleste eg kjenner drikk rusbrus på fest. Det er spennande smakar og fine fargar. Det aukar stemninga, seier han.

Ein annan kunde, Heidi Løvdal Nyland, er ikkje like begeistra for den nye trenden.

– Eigentleg ikkje. Det blir for søtt for meg. Og så kan du ikkje sette deg i bilen og køyre etterpå.

Men ho forstår kvifor det kan slå an, særleg blant unge folk.

– Det er jo enkelt å drikke. Det smakar som saft.

– Fremstår meir «ufarleg»

Salet av vin, øl og brennevin har auka med mellom 10 og 20 prosent frå 2019.

I same korte periode har omsetninga av rusbrus stige med 30 prosent.

Generalsekretær i alkovettforeininga Av-og-til, Ragnhild Kaski, er uroa for utviklinga.

Ho meiner bransjen retter seg særleg mot unge. Det er snakk om produkt med søte smakar og lite smak av alkohol.

– Det fremstår meir ufarleg, og det kan fort få unge til å starte med alkohol tidlegare. Det kan også gjera at fleire drikk meir.

Kaski legg til at slike produkt også er lettare synlege i sosiale medium, særleg hos influensarar.

– Produsentane har et viktig ansvar for å hindre ei aukande trend, meiner ho.

– Alkoholfritt er trenden

Dei som produserer rusbrus her i landet, åtvarar mot å overdrive auken i rusbrus-salet.

– Trass veksten i prosent, utgjer denne typen drikke berre rundt 4 prosent av alkoholomsetninga.

Det seier direktør i Bryggeri og drikkevareforeininga, Erlend Vagnild Fuglum.

– Det er viktig å hugse på at effekten av pandemien og grensehandel framleis spelar inn. Vi er enda ikkje tilbake til ein «normalsituasjon».

Fuglum seier det ikkje nødvendigvis betyr auka forbruk, men at vi kjøper meir av alkoholen heime, i staden for i utlandet.

Og han meiner det er andre tendensar som er like viktige.

– Det er alkoholfrie alternativ som er trenden no. Det vore ei auke i salet på over 50 prosent det siste tiåret, legg han til.

Både Vinmonopolet og daglegvarebransjen sel meir alkoholfrie variantar. Tal frå Vinmonopolet viser ein auke på 12 prosent frå 2021–2022.

Tabellen under viser utvikling i sal av alkoholhaldige drikkevarer i åra 2013–2023. Tala er oppgitt i 1000 liter, og er henta frå SSB.