Zelenskyj: Vi er klare for diplomati

To og eit halvt år inn i krigen mistar Ukraina stadig terreng i Aust-Ukraina. Presset aukar for ein exit-strategi.

– Planen vår er å styrke Ukraina, til å bli sterke og klare for diplomati. Vi må få ein slutt på krigen på ein rettferdig måte, sa Ukrainas president Volodymyr Zelenskyj i forkant av møtet med EU- og Nato-leiarar i Brussel.

Zelenskyjs såkalla «sigersplan» skal bidra til å tvinge Russland til fred.

«Sigersplan»

Planen, som er leke til fleire medium, går kort sagt ut på at Ukraina omgåande skal få ein invitasjon til å bli med i Nato. I tillegg skal Ukraina få grønt lys til å bruke vestlege langtrekkande rakettar mot mål inne i Russland.

Det tredje punktet i planen handlar om å sikra at Russland ikkje skal angripe Ukraina i framtida. Vestleg land skal bidra til å skremme Russland, ved også kanskje å ha Nato-soldatar ståande på ukrainsk jord.

Det fjerde punktet i planen består i at EU og USA skal sikre Ukrainas naturressursar og kritiske råvarer mot tilgang til det «økonomiske potensialet» til desse ressursane.

Eit siste punkt i planen fokuserer på at Ukraina skal ha ein stor og erfaren hær, som også skal kunne hjelpe andre land.

Ukrainas utenriksminister Andrii Sybiha meiner Zelenskyjs plan er den mest realistiske som har vorte lagt fram.

– Planen understrekar tydelig at Russland må bli tvinga til fred, ikkje overtalt.

Barth Eide: – Utviklar gode samtalar

Uttalen kom under ein felles pressekonferanse med utenriksminister Espen Barth Eide, som torsdag på besøk i Ukraina i samband med at Noreg aukar strømstøtta til landet.

Her seier Barth Eide at han ønskjer sigersplanen velkommen.

– Denne planen bidreg til å utvikla gode samtalar mellom Ukraina og vennene deira: Korleis vinn Ukraina krigen, men også korleis kan me forsikra at det ikkje vil bli fleire krigar?

– Det er opp til dykk, men også opp til oss

Han meinar også at et viktig punkt i planen er at Ukraina i framtida vil bli en bidragsytar til tryggleiken i Europa.

– Eg lover at i dei relevante arenaene vil eg vera ein av støttespelarane til denne tilnærminga.

USA og Tyskland imot

Ukraina sende inn ein Nato-søknad i 2022, men så langt har det rådande synet vore at Nato ikkje kan invitere inn land som er i krig.

Både Tyskland og USA er imot at Ukraina skal bli medlemmer nå fordi dei meiner det trekker Nato inn i ein krig med atommakta Russland.

Natos ferske generalsekretær seier fredsplanen er eit sterkt signal, men Mark Rutte seier tida ikkje er inne for ein Nato-medlemskap nå.

– Eg kan ikkje i dag meisla nøyaktig ut ein veg til medlemskap for Ukraina, men eg er heilt sikker på at Ukraina vil bli med oss i framtida, seier Rutte.

Heller ikkje ønsket om ein «avskrekking-pakke» har så langt noko støtte hos Nato, som skal diskutere Zelenskyjs plane torsdag.

Barth Eide seier at Noregs klare posisjon er at Ukrains framtid er i Nato.

– Me må ha solide konstruktive samalter i Nato og med Ukraina om detaljene. Men det bør ikkje vera nokon tvil om at så lenge Ukraina fortsatt vil, er dei velkommen.

Ein invitasjon inn i Nato må likevel inkludera en tryggingsgaranti, seier han.

– Det må ikkje berre vere ord på papiret, men en realitet på bakken.