Dette kan tapet av Kursk bety for Ukraina

I løpet av få dagar i august i fjor okkuperte Ukraina eit område på over 1000 kvadratkilometer i Kursk fylke i Russland.

Målet med offensiven var ifølge president Volodymyr Zelenskyj å styrke posisjonen i landet ved moglege fredsforhandlingar med Russland.

Viss Ukraina okkuperer område i Russland, kunne dei byte dette mot område Russland okkuperer i Ukraina, var tankegangen.

Men nå ser det ut som Ukrainas okkupasjon er over, sjølv om ukrainske myndigheiter nektar for at dei har blitt pressa ut av Russland, ifølge Reuters.

– Dei tok ein risiko. Det fungerte ei god stund, og så skar det seg.

Det seier Russland-ekspert ved Forsvarets forskingsinstitutt Tor Bukkvoll.

Var den ukrainske offensiven i Kursk verdt det? Og kva kan skje vidare?

Dette har skjedd

Onsdag besøkte Russlands president Vladimir Putin Kursk fylke for å oppmuntre soldatane sine. Dei skulle ta heile regionen tilbake, slo Putin fast.

Russland hevdar nå å ha pressa Ukraina ut av 29 landsbyar i Kursk, inkludert byen Sudzja, ifølge Reuters.

Med det skal ukrainske styrkar nå vere nesten heilt pressa ut av russiske område, melder nyheitsbyrået.

På sosiale medium er tilbaketrekkinga tydeleg.

Øydelagde stridsvogner og våpen ligg igjen etter at ukrainske styrkar har trekt seg tilbake dei siste dagane.

Ifølge internasjonale faktasjekkarar skal ukrainske styrkar ha mista meir enn dobbelt så mykje militært utstyr som Russland i Kursk den siste månaden.

Tilbaketrekkinga frå Kursk har også ein effekt inne i Ukraina.

Fleire landsbyar på grensa blir nå evakuerte etter dagar med russiske bombeangrep, ifølge guvernøren i Sumy fylke, Volodymyr Artiukh.

Og russiske sabotasjegrupper skal ha prøvd å krysse grensa fleire stader, melder guvernøren.

– Kampane har intensivert. Russland har henta fram store reservar her, seier han.

– Vi veit at byen Sudzja er tatt av russiske styrkar, som var omtrent det einaste Ukraina hadde igjen, seier Tor Bukkvoll.

– Det er rimeleg å seie at den ukrainske okkupasjonen av delar av Kursk fylke er over, konkluderer han.

Kva vil Russland?

Russlands offensiv i Kursk skjer samtidig som det går føre seg forhandlingar om ein våpenkvileavtale mellom Russland og Ukraina.

– Det var ein katastrofe for Vladimir Putin at Ukraina klarte å ta område i Kursk, seier Kari Aga Myklebost.

Myklebost meiner at ei full gjenerobring av Kursk vil vere ein strategisk siger for Kreml.

Ifølge ho ønsker Russland full kontroll over Kursk for å styrke forhandlingsposisjonen sin under våpenkvileforhandlingane.

– Russland vil ha Ukraina ut av Kursk for å styrke forhandlingsposisjonen sin og eliminere moglegheita for at Ukraina kan krevje eit landsbyte, seier ho.

Putin drar ut forhandlingane for å sikre mest mogleg kontroll før han inngår ein avtale, meiner Myklebost.

Den russiske presidenten uttalte torsdag at han er open for ei våpenkvile. Samtidig har han komme med fleire krav.

Russland krev full kontroll over fire ukrainske regionar, melder Reuters.

Landet ønsker også at Ukraina reduserer den militære kapasiteten sin og at dei ikkje blir medlem av Nato, ifølge Reuters.

Dei ønsker heller ikkje internasjonale fredsstyrkar, har den russiske utanriksministeren Sergej Lavrov uttalt, melder AFP.

Kva kan konsekvensane vere for Ukraina?

Ifølge Tor Bukkvoll er tapet av Kursk eit nederlag for Ukraina.

Likevel trur han ikkje at det er ein avgjerande faktor i krigen.

– Det kan ha svekt Ukrainas forhandlingsposisjon, men det er ikkje ein katastrofe.

Bukkvoll viser til at Ukrainas offensiv mot Kursk ikkje hadde den effekten landet kanskje håpa på.

Han viser til at andre faktorar, som forseinkingar i amerikansk våpenstøtte, har hatt meir å seie for Ukraina.

Ukrainas offensiv mot Kursk hadde også avgrensa effekt på russiske styrkar i Aust-Ukraina, ifølge Institute for the Study of War.

Og Russland trekte ikkje vekk store styrkar frå Aust-Ukraina for å forsvare Kursk.

– Politisk er det lite sannsynleg at Kursk kan brukast som eit forhandlingskort nå, seier Bukkvoll.

Sidan fullskalainvasjonen av Ukraina starta i 2022, har landet fått etterretning frå USA. Denne informasjonen har vore avgjerande for Ukrainas evne til å identifisere og slå til mot russiske mål.

Det har forskarar meint er alvorleg.

– Ukraina er antakeleg avhengig av amerikansk etterretning for å få eit forvarsel når Russland fyrer av missil mot ukrainske byar og industrielle tyngdepunkt, har Tormod Heier, professor ved Forsvarets høgskole, tidlegare uttalt til NRK.

Var offensiven verd det?

Bukkvoll meiner at offensiven gav god moral til ukrainske soldatar om å kjempe vidare, og pressa nokre russiske styrkar bort frå Donbas.

– Hadde Ukraina ikkje inntatt Kursk, kunne Russland hatt ein større framgang der, seier Bukkvoll.

Ukraina har stabilisert fronten i nokre område, trass i tapet av Kursk, meiner Bukkvoll.

Når det gjeld framtida meiner han at ei våpenkvile kan vere mogleg, mens ein fredsavtale ligg langt framme.

Russland-professor Myklebost meiner at gjenerobringa av Kursk har vore ein strategisk siger for Kreml, spesielt sett opp mot fredsforhandlingane.

– Putin bruker dette til å svekke Volodymyr Zelenskyj og relasjonane mellom Ukraina og Vesten.

Ho legg til:

– Putin har kontakta den ukrainske opposisjonen for å undergrave Zelenskyjs autoritet.

Interessert i utanriks? Lytt til podkasten til utanriksredaksjonen her: