Medisin mot migrene hjelpte mot endometriose i mus

– Det er ein sjukdom som rammar veldig ulikt. Nokon har smerter som dei fint kan handtere, men det er også mange som går rundt med kronisk, alvorleg smerte.

Det fortel overlege Guri Majak. Ho er leiar for Nasjonal kompetanseteneste for endometriose og adenomyose.

Endometriose rammar opp mot 1 av 10 kvinner i Noreg. Enkelt forklart er endometriose at det veks vev som liknar på slimhinner utanfor livmora.

Det vanlegaste symptomet er sterke smerter før og under mensen. Nokon blør ekstra mykje eller uregelmessig. Sjukdommen kan også gjere at det er vondt å gå på do eller å ha sex.

Problemet er at det ikkje finst nokon kur.

For nokon kan det hjelpe med hormon, for eksempel p-piller og hormonspiral. For andre kan det vere aktuelt med operasjon for å fjerne vevet som har begynt å vekse utanfor livmora.

Men nå håpar forskarar at dei kan ha funne noko som både kan hjelpe mot smertene, og kanskje kan hindre at endometriosen blir verre.

Blokkerer smerte

Guri Majak seier at det blir jobba med å lage nye behandlingar med to ulike utgangspunkt.

Det eine er å finne opp noko heilt nytt, for eksempel ein medisin som er laga spesifikt mot endometriose. Det er komplisert, og vegen dit er lang.

Det andre er å bruke medisinar som er godkjent for sjukdommar som liknar. Det kan gå mykje fortare, og er det forskarane ved Harvard og Boston Children Hospital har gjort.

Det finst nemleg fleire medisinar mot kronisk migrene, også godkjent her i Noreg, som blokkerer eit protein som heiter CGRP.

Det forskarane har gjort, er å bruke migrenemedisinen i mus med endometriose for å sjå kva som skjer.

Nervar i spel

Michael Rogers jobbar til dagleg ved sjukehuset i Boston. Han har lenge samarbeidd med Universitetet i Bergen, og han kom nettopp heim til USA frå eit opphald i Noreg.

Han forklarer at nervane sender informasjonen dei plukkar opp til hjernen. For eksempel at du får vondt av å bli stukke på handa av ei bie.

Men dei sender også informasjon til immunsystemet i nærleiken. Ein måte dei gjer det på er å sleppe ut CGRP.

Teamet til Rogers fann at når nervar som kjenner smerte blir sette i gang av endometriose-vevet, så gjer CGRP at nokre immunceller oppfører seg annleis, og gjer at vevet veks meir.

– Når vi blokkerer den prosessen, ser vi mindre forandringar i vevet, skriv Rogers i ein e-post til NRK.

Musene fekk også mindre vondt.

– Nokre typar smerte forsvann heilt, andre blei kraftig redusert. Mengda unormalt vev blei redusert med 50 %, seier han.

Mus er ikkje menneske

Rogers seier at verdien av studien som er publisert i Science Translational Medicine er heilt avhengig av om dette også fungerer i menneske.

– Viss det gjer det, vil dette bli ein heilt ny måte å behandle endometriose og kan bety mykje for veldig mange kvinner.

Majak er einig.

– Mus er ikkje menneske. Det må testast ut på menneske for å få bekrefting på at det fungerer.

Ho trur uansett ikkje at migrenemedisin vil fungere som ein brytar som skrur av smerta for alle med endometriose.

– Men det kan vere ein brytar for nokre pasientar.

Særleg peikar ho på dei som har kroniske smerter på grunn av sjukdommen.

– Mange går lenge ubehandla, og går ein lenge blir smertene kroniske.