Krev politisk debatt om livmorhalsvaksine

I desse dagar skal helsestyresmaktene velje kva vaksine mot livmorhalskreft som skal tilbydast gratis i barnevaksinasjonsprogrammet.

Det er to legemiddelfirma som konkurrerer om kontrakten:

• Det eine lager vaksinen kommunane tilbyr i dag som heiter Cervarix.
• Den andre lagar vaksinen som dei fleste europeiske land har valt som heiter Gardasil 9.

NRK har vore i kontakt med fleire ekspertar på kvinnehelse i Noreg, som meiner at Noreg bør byte til Gardasil 9.

Områdedirektør Einar Andreassen i Direktoratet for medisinske produkt (DMP) har tidlegare sagt til NRK at dei vel den som kjem med best tilbod.

– Det er viktig for å få mest mogleg helse igjen for skattekronene vi bruker på å førebygge kreft.

Han sa også at spesialistgruppa har konkludert med at Cervarix gir like godt vern mot kreft som Gardasil 9.

Dersom spesialistgruppa skal vurdere om vaksinen også skal verke mot andre ting, må dei få politiske føringar om dette, forklarer Andreassen.

Vil ha debatt i Stortinget

Det er derfor Høgre no vil ha debatten inn i Stortinget slik at regjeringa kan vurdere om DMP og dei som tar dette valet skal få nye politiske føringar.

Medlem av Helse og Omsorgskomiteen på Stortinget Erlend Svardal Bøe viser til tidlegare saker om at fleire titals tusen pakningar blir selde frå apoteka og at det blir stadig fleire som kjøper vaksinar til barna sine i staden for å gje den som er gratis.

– Veldig mange foreldre tar barna sine ut av barnevaksinasjonsprogrammet for å gje dei ein annan type vaksine enn det som blir tilbode i dag.

Han seier når dei får så mange faglege tilbakemeldingar om at dette er ein vaksine som har ei breiare dekning, så meiner han det er viktig at vi òg diskuterer det politisk.

Begge vernar mot kreft

I dag får alle barn ein vaksine som vernar mot livmorhalskreft i barnevaksinasjonsprogrammet.

Begge vaksinane som er med i konkurransen vernar mot kreft, men den nye vaksinen vernar mot fleire virus og nokre kjønnssjukdommar.

– Dagens vaksine har gitt tilstrekkeleg vern mot livmorhalskreft. Men det har også komme ny kunnskap sidan forrige gong ein hadde det på anbod, der òg fleire fagfolk tek til orde for eit vaksinebyte.

Han seier ein ikkje skal ta lett på auken i andre HPV-relaterte sjukdommar.

Unge tviler på gratis vaksinen

Ved klinikken Sex og Samfunn i Oslo jobbar gynekolog Siri Kløkstad. Ho seier spørsmåla frå unge kvinner og menn er mange rundt dette temaet.

– Dei har mange spørsmål. Mange har høyrt at det er ein annan vaksine enn den dei har fått. Nokre lurer på kva dei har fått i barnevaksinasjonsprogrammet, og om den er god nok.

Ho seier dei lurer dei på om dei skal oppgradere, om dei treng ein påfylldose med Gardasil 9, fordi dei har høyrt at han er betre.

Prisen er viktig

Det er prisen på legemiddelet, vurdert opp mot nytta av det, som er avgjerande for kva myndigheitene vel.

Statssekretær i Helse- og omsorgsdepartementet, Usman A. Mushtaq, seier Stortinget har bestemt at formålet med vaksinen er å førebygge alvorleg sjukdom og død.

– Dagens HPV-vaksine vernar mot dei to HPV-typane som forårsakar dei fleste tilfella av kreft og forstadia til kreft. Helse- og omsorgsdepartementet vel ikkje kva vaksinar som blir kjøpt inn. Dette skjer etter reglar om offentlege anskaffingar i tråd med føringane til barnevaksinasjonsprogrammet.

Han anbodsprosessen vektlegg desse føringane, i tråd med lov om offentlege innkjøp.

Bør prioritere kvinnehelse høgare

Professor i helserett, Anne Kjersti Befring ved Universitetet i Oslo meiner Noreg må prioritere kvinnehelse høgare.

Ho seier økonomiske omsyn må vurderast i eit breiare perspektiv enn innkjøpsprisen.

– Nytteomsyn og risikoen for alvorleg sjukdom, er argument for at vi tilbyr den kvalitativt beste HPV vaksinen som vernar mot fleire virus. Eg tenker at Noreg er eit rikt land og skal prioritere kvinnehelse høgare enn det vi har gjort dei seinaste åra.

Ein vaksinedose kostar ifølge Apotekarforeininga 1600 kroner for ein privatperson. Ein vaksen må ha tre dosar for at han skal vere effektiv. Totalkostnaden blir dermed 4800 kroner.