Kabelbrota i Østersjøen: Ber kinesisk skip om å gå til svensk farvatn

– Frå svensk side har vi hatt kontakt med fartøyet og Kina, og lagt fram at vi vil at fartøyet bevegar seg mot svensk farvatn.

Det seier Ulf Kristersson på ein pressekonferanse tysdag. Han skuldar ikkje skipet for å ha gjort noko gale, men seier Sverige ønsker å «enklare samarbeide om kva som har skjedd».

Det kinesiske skipet Yi Peng 3 har lege for anker i danske Kattegat i ei veke, etter at to viktige telekommunikasjonskablar plutseleg mista nettverket i Østersjøen.

Skugga skipet

Danske militærskip og helikopter har skugga skipet sidan det passerte området der kablane blei brotne.

Ifølge selskapa som eig kablane passerte skipet akkurat då nettverksbrota blei registrerte.

Sverige, som leiar etterforskinga på vegner av dei, Finland, Tyskland og Litauen, har framleis som arbeidsteori at det dreier seg om sabotasje.

Danmark og fleire andre land har vore i «intense forhandlingar med Kina» om å få lov til å undersøke Yi Peng 3, men så langt er situasjonen fastlåst, melder SVT og Danmarks Radio.

– Det er eit kinesisk skip, med kinesisk flagg, og i internasjonalt farvatn må ein i utgangspunktet ha tillating frå Kina til å gå om bord, seier høgsterettsadvokat med spesialitet på sjørett, Georg Scheel, til NRK.

Kina nektar for å vere involvert

Det kinesiske utanriksdepartementet har uttalt seg om saka i går og i dag.

– Etter det eg forstår har Kina god kommunikasjon med dei relevante partane via diplomatiske kanalar når det gjeld denne hendinga.

Det seier talskvinna Mao Ning, i nokolunde same ordelag både måndag og tysdag.

Kina nektar for å vere involvert på noko vis, melder South China Morning Post, medan kinesiske fastlands-aviser viser saka lite merksemd.

– Kina har på alle vis konsekvent oppfylt sine forpliktingar som flaggstat og krev at kinesiske fartøy strengt forheld seg til relevante lovar og forskrifter, sa talsperson for utanriksdepartementet, Lin Jian, sist veke.

Fordi skipet ligg til havs, er det vanskeleg for etterforskarane å krevje at det blir verande. Det sa den svenske politiinspektøren Per Engström til SVT sist veke.

– Det å gå om bord er ei valdshandling, og der må vi ha dei juridiske føresetnadane med oss. Det må vere openbert at det har skjedd eit brotsverk, sa han vidare.

– Det er ingen moglegheiter for å halde på skipet i dag.

Dersom kapteinen bestemmer seg for å sigle vekk er planen å engasjere andre land i nærleiken av ferda, dersom svensk politi vil ha kontakt med mannskapet på nytt.

– Ein litt unik situasjon

Sist veke sa den finske forsvarsministeren Antti Häkkänen til Helsingin Sanomat at dei ikkje vil la eit skip som er mistenkt for sabotasje sigle av garde utan etterforsking.

Han viste til røyrleidninga Baltic Connector mellom Finland og Estland, og meiner at landa kring Østersjøen har lært, etter at det involverte kinesiske skipet fekk forlate området.

Men, desse to sakene er ikkje dei same, seier Kina-professor ved Forsvarets høgskole, Øystein Tunsjø, til NRK.

– I oktober 2023 hadde ein eit fellande bevis. Du hadde inspeksjon av eit anker som hadde øydelagt den kabelen. Det var også noko som kinesarane etter kvart innrømma.

– Her har ein ikkje hatt den moglegheita til å finne ut kva som har skjedd. I alle fall ikkje enno, seier Tunsjø.

Kina var på veg frå ei russisk oljehamn då det passerte kablane, ifølge skipsdata frå Marine Traffic.