Dobling av salmonella på villsvin

– Vi er jo urolege når vi ser ei dobling.

Det seier seksjonssjef for dyrehelse i Mattilsynet, Anne Marie Jahr.

Så langt i år er det påvist smitte på 27 villsvin. Dei fleste av desse er skotne i Østfold.

9 prosent er nå smitta av salmonella

Villsvinet er ein uønskt art i Noreg, og ein kan derfor jakta på det svære svinet året rundt.

Samtidig er det ei delikatesse mange kunne tenke seg på middagsbordet.

Frykta er at villsvinet drar med seg bakteriar og sjukdom vi ikkje vil ha.

Mattilsynet og Veterinærinstituttet samarbeider derfor om eit overvakingsprogram på villsvin i Noreg.

Villsvinjegerar tek prøver og sender dei til Veterinærinstituttet.

Nå viser prøvene frå i år at rundt 9 prosent av villsvina er smitta av salmonella.

Det opplyser Carl Andreas Grøntvedt, som er fagansvarleg for svin ved Veterinærinstituttet.

Tidlegare har talet smitta villsvin lege på mellom 2 og 5 prosent.

Demotiverande for villsvinjegerane

– Det freistar ikkje å ete kjøttet.

Det seier villsvinjeger Bjørn Ivar Bekkevold frå Halden.

Dei tre siste villsvina han skaut, fekk alle påvist smitte.

– Det er ei demotiverande sak. Det er ikkje farleg å ete kjøtt om du steiker det ordentleg, men det blir stort sett grave ned, seier villsvinjegeren.

Den erfarne villsvinjegeren har ikkje lenger lyst til å gi bort villsvinkjøtt til venner og kjente.

– Du har ikkje lyst til å formidle vidare salmonella så andre blir sjuke.

Jegerane er nå ekstra forsiktige for å avgrense smitten.

– Vi må jo vere ekstra forsiktige når vi skal ta ut innvolar, som mage og tarm. Vi bruker plasthanskar og vaskar knivar når vi held på med innvolar.

Dei legg heller ikkje igjen slakteavfall på åteplassen. I staden grev dei det ned eller destruerer det på andre måtar.

Fryktar smitte til folk og dyr

Doblinga av salmonellasmitte på villsvin bekymrar Mattilsynet.

– Det er jo ein stor auke, seier Anne Marie Jahr.

Mattilsynet har inga forklaring på kvifor smitten har auka. Dei ser nå meir smitte ikkje berre på villsvin, men også på villfuglar og kattar.

– Det er til bekymring at det blir påvist salmonella hos dyr som skal etast.

Ho understrekar at vi i Noreg er veldig nøye med å ha kontroll over salmonella i kjøtt.

– Fordi det er ein risiko for at folk skal bli sjuke, og for at det gir sjukdom i seg sjølv.

Villsvin smitta av salmonella kan også spreie smitte vidare til svinebesetningar.

– Salmonella inn i ei grisebesetning kan gi sjukdom hos grisen, sånn at vi får ein dårlegare produksjon, og i verste fall at dei døyr av det, seier Jahr.

Overvakar helsa til villsvinet

Villsvinjakt er populært i Noreg. Og når jegerar sender inn prøver av villsvin som er felt i Noreg, kan dei få ei godtgjersle.

I fjor blei det sendt inn prøver frå 354 skotne villsvin til Veterinærinstituttet.

– Så jegerane gjer ein veldig god jobb, seier fagansvarleg for svin ved Veterinærinstituttet, Carl Andreas Grøntvedt.

Jegerane tar ut avføringsprøver, muskelprøver for trikinundersøkingar og dei tar blodprøver som Veterinærinstituttet undersøker for andre sjukdommar.

Nesten alle felte villsvin i Noreg felles i Østfold. Derfor vil majoriteten av påvisingane av salmonella vere frå Østfold, fortel Grøntvedt.

– Det er Halden og Aremark som er dei to kommunane med mest villsvin og flest villsvinfellingar, etterfølgt av Marker og Rakkestad. Så langt i år er omtrent 95 prosent av dei felte villsvina frå Østfold. Resten er frå Innlandet, i kommunane Sør-Odal, Åsnes, Grue og Åmot.

Når det blir påvist salmonella, får jegerane klare instruksar på kva dei kan gjere med kjøttet.

Kjøttet kan ikkje seljast, men jegerane kan ete det sjølv, opplyser Anne Marie Jahr i Mattilsynet.

Kjøtt frå villsvin bør uansett alltid varmebehandlast, så det er gjennomsteikt eller kokt.