Meiner norsk ost er fullt på høgde med italiensk, fransk og spansk

– Køddar du med meg?

Det var det første Christopher Sjuve tenkte då han på ei matmesse fekk smaka ein ost frå eit lite ysteri i Hol.

– Eg vart heilt slått i bakken.

Både at osten var laga av norsk geitemjølk og faktisk var tre år gammal, overraska den sjølverklærte oste-eksperten.

Mathistorikar Sjuve manna seg opp og serverte ein bit av den norske geitosten til den italienske ambassadøren, som var noko skeptisk.

– Men så sa han noko som er det gjævaste du kan få frå ein italiensk ambassadør, nemleg:

– Den er nesten som parmesan.

– Betre blir det ikkje.

«Den er nesten som Parmesan»

italiensk ambassadør

Hentar heider

Tim Reidar Stenberg ved Hol ysteri er glad for slike tilbakemeldingar, men han skulle ønske at det fleire nordmenn hadde våga å smaka.

På veggen heng det rekkjer med diplomar. Seinast i sommar fekk dei full utteljing for to av ostane sine i matkonkurransen Great Taste, som er ein slags Oscar for mat og drikke frå heile verda.

– Det blir produsert meir norsk handverksost enn nokon gong. Og populariteten rundt det er også større enn nokon gong. Men det blir ikkje konsumert nok.

Stenberg siktar til at det ikkje er lett for småskalaprodusentar å overleve på osteproduksjon, same kor gode produkta blir.

Eit norsk ostemangfald

Det har vore ei formidabel utvikling på ostefronten i Noreg dei siste 15 åra, seier Christopher Sjuve. Han beskriv korleis matbutikken, som på 90-talet såg ut som ein osteørken, no tek til å likne på ein oase.

– Den eine gøye osten etter den andre tok til å poppe opp i butikkane. No vil eg gå så langt som å si at me har fått eit ganske herleg mangfald av ostar i Noreg.

Sjølv om det er toll på importert ost, verkar det som nordmenn vel italiensk, fransk og spansk når dei verkeleg skal kose seg. Det meiner Sjuve er heilt unødvendig.

– Det som er heilt sikkert, er at me ikkje treng å hente ostar frå kontinentet. Me har det me treng her i landet. Det hadde eg aldri kunne sagt for 10–15 år sidan. Det har vore ei sinnssvak utvikling.

Beitet gir aroma

Familien til Tim Reidar Stenberg er geitebønder, og spesialiteten hans er ost laga på stølsmjølk. Når geitene beiter rundt Hallingskarvet heile sommaren, gir det osten ein heilt spesiell aroma.

– Vår støl ligg høgt over havet, og der beiter dyra veldig mykje einer, vier og blåbærlyng. Det gir ein meir krydra smak av fjellurter.

Stenberg fortel at osten som blir laga på vanleg gardsmjølk, blir søtare og mildare. Han lagar det også, men det er stølsosten som har fått mest merksemd.

Sjå bilda frå ysteprosessen:

At ostane av geitemjølk har fått ein heilt annan kvalitet dei siste åra, er ystaren overtydd om. Det har samanheng med eit målretta arbeid for å forbetre kvaliteten på geitemjølka.

– Mjølka har aldri vore betre, og det gjer jobben vår mykje lettare.

Modningstida avgjer

– Her er banken. Det er her alle pengane våre ligg.

Tim Reidar står på ostelageret og gliser. Gule ostehjul fyller hyllemeter på hyllemeter. Dei bør liggje her minst eitt år, men sidan har dei så å seie uavgrensa haldbarheit. Modningstida avgjer kva slags ost det blir.

– Den går frå å vera ein elastisk, smidig ost du kan ha på brødskiva og smelte i omnen, til å bli ein ost du kan raspe over salatar.

Christopher Sjuve skjønar kor det kjem frå, at folk tenkjer at det er i utlandet ein får god ost, for slik har det vore lenge. No må Noreg og nordmenn få opp sjølvtilliten.

– Gi meg ambassadørar frå andre ostenasjonar, så skal me jaggu imponere dei.