Trafikken på ferjene skyt i vêret: Ein million fleire bilar på berre eitt år

Denne føremiddagen er det ledig plass på MF «Møkstrafjord» då ho set ut frå kaien i Bergen i retning Hufthamar på Austevoll.

Men ofte må bilar stå att på kaia.

– Sidan ferja vart gratis har det vore stor trafikkauke. Særleg i helgene. Det har stått opp til 40 biler att på kaia, seier matros Jonathan Østervold.

– Det er ofte høg temperatur. Me får mykje kjeft.

29 prosent auke på gratisferjer

Det er populært å ta med seg bilen på ferjetur.

I 2024 vart 19,6 millionar bilar frakta av norske bilferjer med AutoPASS, syner tal frå Statens vegvesen.

Horten-Moss og nokre av dei mindre ferjene kjem i tillegg.

Dette er ei markant auke. De er ein million fleire biler enn i 2023. Veksten frå 2019 er på nesten 15 prosent.

På ferjer som har blitt gratis sidan 2019 er trafikkauka på 29 prosent.

– Det er ein kombinasjon med at mange ferjer har blitt gratis eller billigare, og at det er rett og slett meir trafikk, seier Vidar Raa. Han er administrerande direktør i Skyttel AS, som driftar billettsystemet på ferjene.

Han seier dei ser tydeleg vekst i dei åra der strekningar har blitt gratis.

Og somme stader har veksten blitt problematisk.

Kø og kaos

Ordførar i øykommunen, Bente Taranger frå Høgre, innrømmer at det er mykje frustrasjon. Likevel vil ho ikkje at det på ny bør koste pengar å komme seg til eller frå Austevoll.

– Eg kan ikkje gå for å innføre betaling igjen. Me tenker at Vestland fylke må auke kapasiteten, seier Taranger.

Problemet er at fylkeskommunane ikkje har meir pengar å finansiere ferjetrafikken med.

Ein milliard mindre i inntekter

I 2019 var dei totale billettinntektene frå ferjene på 2,35 milliardar kroner. I 2024 var det temmeleg nøyaktig ein milliard kroner mindre.

Fylkeskommunane får kompensert for tapte inntekter, men får ikkje middel til å auke kapasiteten der det trengst, seier fylkesordføraren i Vestland.

– Skal vi betre ferjetilbodet, må vi ta av dei same pengane som går til tannhelse eller skular, seier Jon Askeland (Sp).

Askeland tek no til orde for ordningar som kan gjere at det først og fremst er dei lokale som dreg nytte av at ferja deira er gratis.

– F.eks. ei ordning der du betalte meir for dei første turane, og så vart det billigare eller gratis etter nokre turar, foreslår fylkesordføraren.

Ingen løfter frå regjeringa

Regjeringa med Ap og Sp bestemte i 2022 at ferjesamband med færre enn 100.000 reisande i året skal vere gratis, i tillegg til ferjer som er einaste veg til og frå øysamfunn.

I tillegg fekk andre ferjeturar sterkt reduserte prisar.

Statssekretær Tom Kalsås seier fylkeskommunane har fått mykje meir pengar frå regjeringa, og at dei må løyse kollektivtrafikken innanfor desse rammene.

– Fylkeskommunane må sjølv vurdere korleis dei frie midla dei tek imot skal brukast og korleis ferjetilbodet og andre tenester skal leggast opp. Fylkeskommunane kjenner sine samband best, skriv politikaren frå Arbeidarpartiet.

Han svarer ikkje direkte på spørsmålet om det er aktuelt å endre prisstrukturen på ferjene.