Stenger ein av Noregs lengste grotter

For 12 år sidan oppdaga Tomas Husdal og ein kompis ei heilt ukjent grotte.

– Det var veldig spennande. Vi lyste ned i ein smal sprekk i berget, og så ein sving inn mot høgre. Den opplevinga med å ta på seg utstyret og gå innover i tre timar, fortel Husdal.

Sidan då har han brukt rundt 500 timar på å kartlegge grotta, som viste seg å vere over ei mil lang.

No er inngangen til grotta i Sørfold kommune stengd og Miljødirektoratet har mellombels verna Reinvikgrotta, som ho blei døypt.

– Først og fremst er dette eit mellombels vern, seier Bjørn Godal i klima og miljøavdelinga hos Statsforvaltaren i Nordland.

For når dei startar ein langdryg verneprosess, blir det ein god del merksemd rundt grotta.

– Då ønsker vi å sikre oss mot at verneverdiane blir øydelagde, når mange blir kjente med at dei kan oppsøke grotta.

Godal seier det er eit behov for å ta betre vare på grottene våre, sidan dei er spesielle naturtypar som er sårbar for aktivitet.

– Det er eit sterkt behov for å sikre at vi har nokre grotter som er sikra og bevarte for framtida. Elles risikerer vi å fjerne moglegheiter for dei som kjem etter oss.

NRK har tidlegare fått vere med inn i Reinvikgrotta:

Første gong sidan 1960-talet

Det er første gong sidan 60-talet at ei grotte blir verna utanom nasjonalparkane, ifølge professor i grottevitskap Stein-Erik Lauritzen.

– Eg ser på det som ei anerkjenning av at grotter er raudlista. Dette erkjenner at grotter inneheld verdifull informasjon som det er lett å øydelegge, og som vi har ansvar for å bevare, seier han.

Vern av grotter er svært uvanleg i Noreg, men i den foreløpige urørte tilstanden sin blir Reinvikgrotta rekna som eit stort klimaarkiv, som strekker seg tilbake til før siste istid.

Lauritzen fortel også at det som gjer Reinvikgrotta spesiell, er at han har så mange passasjar som det aldri før har vore menneske i.

– Grunnen til at grotter er så sårbare er fordi det er så lita energigjennomstrøyming i dei. Det er ikkje noko vêr eller plantar som kan dekke over spor. Så eventuelle avtrykk vil ha stått der veldig lenge, seier Lauritzen.

Sjølv om Reinvikgrotta er stengt fortset jakta etter nye grotter.

– Statistisk sett skal det vere fleire ganske store grotter der ute som ennå ikkje er oppdaga.

– Vemodig og rart

Stenginga er vemodig, synest grotteentusiast Tomas Husdal.

– Vi har brukt mykje tid på å utforske grotta. Det er rart å tenke på at vi aldri meir kan gå på tur der, seier Husdal.

Likevel har han ingen problem med å forstå kvifor dei sperrar av grotta.

– Ferdsel er ein av dei største truslane mot ei sånn grotte.

Det er i Nordland dei fleste grottene i landet er. Mange av dei største grottene har blitt populære turistattraksjonar, som har utfordringar knytte til slitasje frå besøkande.

– Det finst ganske spesielle og sårbare økosystem med mikroorganismar langt inne i grotta. Så tenker eg at viss grotta derfor ligg forholdsvis urørt, så kan ein med framtidas vitskaplege metodar finne ut mykje meir enn det ein klarer i dag.