Måtte sende mannen på sjukeheim då kreftene tok slutt: – Det tyngste eg har gjort i livet

Det har blitt einsamt i huset for Berit Bachen Dahle i Blomsterdalen i Bergen.

Ho prøvde å ha ektemannen buande heime. Men i oktober vart det for tungt.

Demenssjukdommen hadde kome for langt. Kreftene tok slutt.

– Det var det tyngste eg har gjort i livet, seier den tidlegare politisjefen.

– Han er jo kjærasten min. Planen var alltid at vi skulle halde til alderdommen saman.

Sleit med å finne info

Men mannen vart sjukare. Berit fekk ikkje sove om natta. Ho måtte passe på heile tida.

Det var ikkje berre omsorgsoppgåvene som gjorde at ho sleit seg ut.

Dahle seier ho brukte mykje energi på å prøve å finne informasjon, og å orientere seg i kva slags hjelp ho kunne få.

– Eg tørr ikkje tenke på korleis dette er for menneske med demens utan ressurssterke pårørande kring seg, seier ho.

Stor auke i demenssjuke

I dag er det kring 100.000 menneske i Noreg med ein demensdiagnose. Talet er venta å doble seg dei neste tiåra.

Samstundes vert det kutta i institusjonsplassane.

Målet er at òg denne pasientgruppa skal kunne bu heime lengre enn tilfellet har vore tidlegare.

Men det er ikkje omsorgstilbodet i kommunane rigga for.

Det er konklusjonen til ei omfattande forskingsstudie gjort ved Universitet i Bergen.

Har følgt 280 familiar

Dei har over år følgt 280 pasientar og deira pårørande, busett i Bergen, Kristiansand og Bærum.

Altfor mykje av omsorgsbyrda vert lagt på familien til den sjuke.

– For dei aller fleste er belastninga langt større enn det dei er budde på. Særleg om ein ikkje kjenner godt til demenssjukdomar frå før.

Det seier Line Iden Berge. Ho er overlege og professor i eldremedisin, og ein del av Senteret for alders- og sjukeheimsmedisin.

Peiker på fleire løysingar

Forskarane kjem med fleire tiltak som kan svare på korleis denne pasientgruppa kan få bu heime så lenge som mogeleg.

Det handlar om å ta i bruk ny teknologi, som sensorar. Det kan vere å ta i bruk frivillige. Det handlar om å betre lære opp dei som kjem i ein ny omsorgssituasjon.

Men det viktigaste og mest effektive tiltaket meiner dei er å gje dei pårørande ein fast kontaktperson i kommunen:

Ein koordinator som kan hjelpe med å orientere seg i mogelegheiter og utfordringar.

– Vi gav dei som var med i studien ein slik kontakt. Opplevinga var at det var til stor hjelp, seier Berge.

Ho meiner ein slik person vil kunne effektivisere helsetenestene.

– Det vil spare ressursar i det lange løp. Pårørande vert utslitne slik det er i dag. Å hjelpe dei vil hjelpe helsevesenet.

Professoren seier dei no held på med analysar på kor mykje det vil koste å opprette ein slik funksjon i kommunane.

Enorm utfordring

Line Iden Berge peiker på at menneske med demens er ei særs ressurskrevjande pasientgruppe fordi dei ofte har behov for ein institusjonsplass.

Difor er det særs viktig å finne gode svar på korleis ein best kan legge til rette for eit liv i heimen.

Heime hos Berit Bache Dahle ved sjøkanten sør i Bergen støttar ho konklusjonane til forskarane.

Sjølv om ho er nøgde med hjelpen ho har fått frå kommunen, og frå busenteret på Sandsli, meiner ho at pårørande treng meir hjelp.

– Eg brukte veldig mykje energi på å orientere meg. Eg søkte mykje på nettet. Det er vanskeleg å finne ut av korleis ting fungerer.

Sjølv anbefaler ho alle som kjem i hennar situasjon å ta imot all hjelp ho kan få, nettopp for å kunne ha sine nære heime så lenge som mogeleg.