Eitt år igjen til OL: Full splid om ny milliardbane

2 hours ago 3

IOC ønskte ikkje eit flunkande nytt anlegg til ein relativt liten sport. Regjeringa i landet ville det annleis.

– Det ligg jo i vår berekraftsstrategi at vi ikkje ønsker at det blir bygd anlegg til OL som gir ugrunna inngrep i naturen, eller som forureinar meir enn det som er akseptabelt.

Det seier IOC-medlem Kristin Kloster.

Men inngrep blir det.

Og det vekker reaksjonar.

Vraka nabolanda

Italia kunne ha valt å lytte til IOC og legge bob- og ake-øvingane i OL 2026 utanfor landegrensene.

Det gjorde dei ikkje.

Så seint som i oktober 2023 sa presidenten i den italienske OL-komiteen at planane om ei ny bob-bane ikkje vart noko av.

I staden skulle bob- og ake-øvingane gå i anten Austerrike eller Sveits, i tråd med ønska frå IOC.

I slutten av januar 2024 kom derimot kuvendinga.

– Det er ikkje akseptabelt å arrangere bob- og ake-øvingane utanfor Italia, uttala visestatsminister Antonio Tajan ifølgje Ap News.

Tajan representerer Forza Italia, eit høgreparti som fekk regjeringsmakt i oktober 2022.

1,4 milliardar kroner

Ifølgje Inside the Games er prisen på anlegget estimert til å koste 118 millionar euro, eller nesten 1,4 milliardar kroner.

EPA

Investeringa har ført til protestar og demonstrasjonar.

Motstanden har ikkje ført fram.

Cipra er blant organisasjonane som har engasjert seg i saka.

Francesco Pastorelli
Direttore di CIPRA Italia

– Disiplinane som skal bruke bana er det berre nokre få dusin i Italia som driv med, kommenterer Francesco Pastorelli, direktør i Cipra Italia.

Bygginga av den nye bob-bana vil ifølgje Cipra vere negativ for miljøet, sidan det blir hogd ned verdifull lerkeskog – til saman rundt 600 tre.

Det blir også gjort det som blir omtala som tunge inngrep i jordsmonnet.

– Men viktigare enn miljøbelastninga blir det å vurdere dei enorme kostnadane det blir for vedlikehald av bana i åra etter OL, seier Pastorelli.

For lenge før den olympiske elden blir tent 6. februar 2026, går diskusjonen om kva som vil skje med bob-bana i Cortina etter at OL er over 16 dagar seinare.

Vil bana lide same skjebne som den som vart bygd til OL i Torino i 2006, og vart stengt allereie i 2011?

Bana vart ikkje brukt nok og vart for dyr å drifte.

– Ei investering i framtida

Andrea Abodi, sportsminister i Italia, bekreftar at prislappen på 1,4 milliardar kroner er korrekt.

Regjeringa har tatt avgjerda, og dei tek også rekninga.

Og det er verdt det, ifølgje Abodi.

– Heilt klart. Dei olympiske og paralympiske leikane er meir enn berre eit sportsarrangement. Dei representerer ein felles visjon, som er mogleggjort av sterkt politisk engasjement på alle nivå – nasjonalt, regionalt og lokalt – og er støtta av strategisk økonomisk planlegging, seier Abodi.

Plantar nye tre

Abodi vedgår at det er ei utfordring å bygge bana på berre eitt år.

Lake Placid i USA er sett opp som reservebane, men regjeringa trur ikkje det blir nødvendig å bruke den.

På spørsmål om protestane svarer sportsministeren at det er «akseptabelt at nokre hundre personar er bekymra for prosjektet».

Dei kjem kritikarane i møte med å setje opp ein portal med fortløpande informasjon om bygginga.

Abodi legg til at det under bygginga av anlegget er felt 849 tre, men det vil det bli bøta på.

– 10 252 tre vil bli planta for å bevare miljømessig berekraft i det omkringliggande Dolomitt-panoramaet, som er med på Unesco si verdsarvliste.

Bob-bane til OL 2026

Den gamle bob-bana i Cortina vart stengt. Grunnen var auka kostnader til vedlikehald, ifølgje nyheitsbyrået AP. Ni verdsmeisterskap og eitt OL hadde blitt arrangert på bana.
Milano og Cortina vann kampen om å arrangere vinter-OL i 2026. Dei slo tilbodet frå Stockholm og Åre med 47 mot 34 stemmer. Om Sverige hadde fått OL skulle bob-øvingane gått i Latvia. Planen til Italia var å bygge ei ny bob-bane i Cortina, der den gamle låg.
IOC sin sportsdirektør Christophe Dubi bad arrangørane av OL i 2026 om å vurdere andre løysingar for bob-bane under OL. St. Moritz i Sveits, Igls i Austerrike og til og med Lillehammer vart vurderte som moglege alternativ, skreiv AP News.
– Om vi skal arrangere OL så arrangerer vi det i Italia, melde Flavio Roda, president i det italienske vintersportsforbundet, til AP News.
Fleire hundre (ifølgje enkelte rapportar rundt 400) demonstrantar samla seg for å protestere mot planane om bob-bana i Cortina. Protestane kom i kjølvatnet av at den gamle bob-bana var i ferd med å bli riven.
På grunn av økonomi bestemte OL-arrangørane seg for at bob-bana i Cortina ikkje vart noko av. Det mest sannsynlege er at bob-øvingane går i Austerrike eller Sveits i staden, vart det meldt.
Det vart endeleg bestemt at bob-bana skal byggast i Cortina. Prisen skal då ha lege på 81,6 millionar euro, ifølgje CBC Sports. Det vart samtidig bekrefta at det vart jobba med ein plan B. Italia si regjering annonserte planane om Cortina-bana 2. februar 2024.
Det vart arrangert ein demonstrasjon med rundt 150 frammøtte i Milano 10. februar. Denne handla ikkje berre om bob, men også om det. Demonstrantane skal blant anna ha protestert mot at «det blir brukt meir enn 100 millionar euro av offentlege midlar på ein sport som berre 20 personar i Italia driv med», ifølgje AP News.
Etter at planane om bob-bana vart endeleg bekrefta vart det også nye rundar med demonstrasjonar ved traseen.
Lake Placid i USA vart valt som reservearena for bob-bana i Cortina. Uansett sa rapportane at bygginga i Cortina var i rute.
Etter planen skal bob-bana vere klar for såkalla pre-sertifisering innan slutten av mars, ifølgje Inside the Games.

Håper på etterbruk

Ola Branstadmoen frå Ringebu har delteke i verdscupen i aking denne sesongen.

17-åringen har forståing for at bana blir bygd.

– Ut frå eit miljøperspektiv hadde det vore betre om det ikkje vart bygd fleire baner, men eg ser for meg at Italia vil halde tradisjonen i landet.

Ola Brandstadmoen

Akar

Foto: Roar Berntsen / NRK

Wolfgang Kindl frå Austerrike tok OL-sølv både individuelt og i lagstafett under OL i Beijing i 2022.

Han synest det er synd at det blir bygd baner som blir så sjeldan brukt etter dei olympiske meisterskapa, og håper ikkje bana i Cortina vil lide same skjebne.

– Det er gode baner i Kina og Sør-Korea, men vi har ikkje vore der etter OL.

Wolfang Kindl

OL-sølvvinnar i aking

Ein av innbyggarane vi møtte i Cortina er skeptisk til utbygginga, men forstår ønsket om bana.

– Det beste hadde vore om dei hadde oppgradert anlegget som var her frå før, men eg forstår behovet til dei som driv idrett på internasjonalt nivå.

Nicola Milan

Innbyggar i Cortina

Foto: Hannes Nyberg / SVT

– Tilrettelagt for fornuftig etterbruk

Kristin Kloster seier at det var ein diskusjon heilt frå starten av om kva som skulle skje med bob og ake-øvingane under OL i 2026.

– Vi anbefalte at det heller vart brukt ei bob-bane ein annan stad. Men myndigheitene i Italia ønskte at alle øvingane i OL gjekk i Italia, så dei ville bygge ei ny bob-bane. Vi råda imot det. Og så vart det som det vart.

Det er ingen regel som seier at alle øvingane i eit OL treng om å gå i same land – eller nær kvarandre.

Under OL i Paris vart surfeøvingane arrangert på den andre sida av jordkloden, på Tahiti.

Då det var snakk om at Sverige skulle arrangere OL i 2030 vart det vurdert å legge enkelte øvingar til Norge og Latvia.

– Har IOC moglegheita til å overstyre lokale myndigheiter?

– Vi overstyrer ikkje lokale myndigheiter. Det har eg aldri opplevd. Og det vil ikkje vere noko poeng i å gjere det heller, seier Kristin Kloster.

– Tradisjonsrik ake-nasjon

Sjølv om IOC helst skulle sett at bana i Cortina ikkje vart bygd, så er ikkje Kloster så bekymra for at bana blir ståande ubrukt.

Det er heller ikkje dei internasjonale forbunda.

Margit Dengler-Paar, kommunikasjonssjef i FIL, som organiserer akesporten, presiserer at det er den italienske regjeringa som har tatt valet om å bygge den nye bob-bana.

– Men i prinsippet helsar FIL avgjerda velkomen, då Italia er ein tradisjonsrik ake-nasjon – og banene i Sentral-Europa brukar å bli svært godt utnytta, seier Dengler-Paar.

Både FIL og IBSF, som organiserer bobsleigh og skeleton internasjonalt, seier dei har planar om framtidig bruk av bana.

Generalsekretær i IBSF, Heike Groesswang, seier at dei er klar over kritikken frå lokalbefolkninga, men dei meiner investeringa er rettkomen.

– Denne bana har alltid vore populær som trenings- og konkurransestad for lag frå heile verda. Og vi er sikre på at den kjem til å vere det i framtida også, seier Groesswang.

Blir bana klar?

Etter planen skal den nye bob-bana prøvekøyrast i mars.

I Cortina er dei usikre på om bana blir ferdig i tide.

Det gjeldt blant andre Silverio Lacedelli, ein av dei som er kritiske til utbygginga.

– Eg trur ikkje bana blir ferdig. Dei ligg for langt etter. Det er eit komplekst anlegg dei skal bygge.

Silverio Lacedelli

Innbyggar i Cortina

Foto: Hannes Nyberg / SVT

Ola Brandstadmoen skulle helst sett at bob-bana i Cortina snart var ferdigbygd, for i denne idretten er det viktig å bli kjend med banene – og ikkje minst dei nye.

– Ein treng finpussing etter at bana er ferdig.

Ola Brandstadmoen

Akar