Ap-ordførarar: – Vi har loge til veljarane

I valkampen drog Vik-ordførar Roy Egil Stadheim (Ap) rundt og skrytte av alt regjeringa skulle gjere neste år.

Det var særleg to forhold han trekte fram:

• Ei omfattande ordning der folk i 189 distriktskommunar ville få sletta ein substansiell del av studiegjelda (25.000,- kroner i året).
• Ein stor auke av ras- og skredsikringsmidlar til riks- og fylkesvegnettet, slik landsmøtet til Arbeidarpartiet vedtok i vår.

Vel ein månad seinare konstaterer han at det blei med fagre ord, og at han har ført folk bak lyset.

– Det er det verste: Kjensla av at eg har loge opp i ansiktet på folk. Det er det såraste av alt.

– I politikken er det ei dødssynd å bløffe

Så snart forslaget til budsjett var ute, begynte telefonane å komme. Den første oppringinga kom frå hans eiga dotter.

– Pappa, du lyg, sa ho. Du har loge til meg. Og så sa ho at ho ikkje vil vere med lenger og at ho melder seg ut av Arbeidarpartiet. Det er jo ... ja, det treffer deg når du får høyre det frå dine eigne på den måten.

Han presiserer at «alt blei sagt i god tru», men at folk med rette kan seie at han ikkje har snakka sant.

– I politikken er det ei dødssynd å bløffe. No må eg sjå veljarane i auga og be om ny tillit.

NRK har dei siste dagane kontakta Ap-ordførarar i heile landet.

Ringerunden teiknar bilde av eit gryande distriktsopprør etter at regjeringa la fram forslaget sitt til statsbudsjett denne veka.

NRK har forsøkt å nå statsminister Jonas Gahr Støre og kommunal- og moderniseringsminister Bjørnar Skjæran for ein kommentar, men så langt utan respons.

Sjå fleire reaksjonar lengre ned.

– Eg har alltid vegra meg for å ta i bruk ordet «løgn» om noko andre politikarar har sagt, men i dette tilfellet er det einaste rette ord, skriv avtroppande Høgre-leiar Erna Solberg i eit facebook-innlegg.

Ho viser til at statsminister Jonas Gahr Støre så seint som 3. september sa at «gratis ferje skal det fortsette å vere», sjølv om regjeringa hadde halde sin siste budsjettkonferanse og bestemt det motsette to veker tidlegare.

«Åtte brotne løfte»

Opphissinga bygger på ein serie «brotne løfte» i det som blir kalla eit «austlandsbudsjett» frå ei «Oslo-dominert» regjering:

• Landsmøtevedtaket om «stor auke av ras- og skredsikringsmidlar til riks- og fylkesvegnettet» som kokte ned til ei enkel prisjustering.
• «Avgiftssjokk» på fossilbilar i form av høgare CO2-avgift (63 øre per liter) og høgare vegbruksavgift (31 øre).
• Nytt innslagspunkt slik at også småkraft må betale grunnrenteskatt, som i sin tur betyr mindre eigedomsskatt til «kraftkommunane».
• Farvel til gratisferje. Sidan valet har Arbeidarpartiet sletta nettsida der dei skryter av å ha «gjort ferjene til samfunn utan vegsamband til fastlandet gratis».
• Farvel til gjeldssletteordninga for studielån i 101 kommunar.
• Farvel til 14 passkontor.
• Farvel til skipstunnelen.
• På toppen er overføringane til kommunane mindre enn det mange Ap-ordførarar forventa.

– Det er klart at det er frustrerande

Kvam-ordførar og leiar i Vestland Ap, Torgeir Næss, seier at han er «skuffa» og «overraska» over budsjettet.

– Når landsmøtet gir eit så klart signal om skredsikring av fylkesvegen, så hadde eg forventa at det blei reflektert i auka løyvingar, seier han.

Han uttalte seg først om saka til BT.

Han reagerer også på at gjeldssletting i tiltakssone 5 «ramla ut» av budsjettet:

– Dette er brukt som rekrutteringsargument for å få folk til å flytte til desse kommunane, og så dett det heilt overraskande ut når statsbudsjettet kjem.

– Det er klart at det er frustrerande.

Etter valnederlaget i 2017 konkluderte «havarikommisjonen» med at distriktsprofilen til Arbeidarpartiet blei vanskjøtta.

Nå spør fleire om Ap kan vere i ferd med å gjenta feilen og gløyme distrikta på ny.

Ullensvang-ordførar Roald Aga Haug (Ap) set lit til at Senterpartiet skjerpar distriktsprofilen og reddar studiegjeld-ordninga når dei to partia skal forhandle om budsjettet:

– Eg har tru på at dette ordnar seg når statsbudsjettet vert endeleg vedteke, seier han til NRK.

Føresetnaden er at Senterpartiet vil spele rolla som konstruktiv partnar, men det er ikkje gitt.

– Eit hån mot oss som bur i distrikta

Så langt har Senterpartiet karakterisert statsbudsjettet som ein provokasjon og ei systematisk avvising av det tre år lange sambuarskapet deira i regjering.

– Ap sitt kutt i alt av distriktspolitiske satsingar er eit hån mot oss som bur i distrikta, skriv tidlegare statssekretær, Aleksander Øren Heen (Sp).

Ordførar i Lærdal, Audun Mo (Ap), nøyer seg med å seie at han er «lite imponert» over forslaget til statsbudsjett:

– Eg har lite sans for det å love ting, og ikkje halde det.

– Det finst Arbeidarparti-ordførarar som bruker ordet løgn. Kva slags ord vil du bruke?

– Eg vil ikkje bruke så sterke ord, men det dei har gjort er veldig uheldig. Om det er eit løftebrot? Det kan du nok seie.