Vil ha slutt på veging av 13-åringar i fotballen: – Foreldre kontaktar oss og er bekymra

– Biologisk alder er viktig for oss i NFF. Det gir oss ei innsikt som gjer at vi kan kartlegge kven som får ein sjanse på dei aldersbestemte landslaga våre.

Det fortel Thomas Bock Brantsæter til NRK. Jobben hans er å finne og utvikle Noregs beste fotballspelarar mellom 12 og 16 år; han er fagansvarleg for talentidentifisering i NFF.

For å gjere det, treng NFF å vite den biologiske alderen til spelarane. Det betyr at spelarane skal bli vegne.

I 2023 kom nye råd frå IOC om veging og måling av idrettsutøvarar under 18 år. Råda er tydelege: Utøvarar skal ikkje bli vegne, uansett idrett.

– Det er noko med å skape eit fokus på vekt. Det skaper eit fokus som ikkje var der før. Unge blir merksame på vekt som ein parameter for prestasjon. Det skal ein vere varsam med det, seier Marianne Clementine Håheim til NRK.

Ho er kommunikasjonsansvarleg i Rådgiving om eteforstyrring (Ros) og fortel at veging av ungdommar er eit tema som skaper bekymring.

– Foreldre har kontakta oss og fortalt at praksisen med veging skaper stress hos barna deira. Nokre ungar vil heller slutte i idretten enn å måtte vege seg, seier ho.

Enorme forskjellar

Sjølv om NFF ønsker å vege spelarane for å finne ut av den biologiske alderen, er Brantsæter tydeleg på at vekta i seg sjølv er uvesentleg.

– Først er det viktig å seie at vi står saman i idretten mot eteforstyrring. Vi i NFF ønsker ikkje eit fokus på vekt i seg sjølv eller på kroppssamansetning, og vi meiner at det er heilt uvesentleg i fotball når vi jobbar med spelarutvikling og ungdom, seier han og fortset:

– Det vi derimot er opptekne av, er å ta på alvor at det er enorme fysiske forskjellar mellom spelarar som er like gamle i ungdomsfotballen. På eit fotballag med 14-åringar er det ikkje uvanleg at den eine spelaren har ein biologisk alder på 12 år og ein annan på 18 år. Det får ganske store betydningar med tanke på kven som får ein reell sjanse til å nå målet sitt om å bli toppspelar.

Sunn Idrett i Norges idrettsforbund ønsker ikkje å uttale seg om den konkrete saka, men uttaler seg om veging av ungdommar på generelt grunnlag:

– Det er uheldig at idrettsungdommar blir vegne. Dette sender eit signal til ungdom om at vekt er viktig for prestasjon og kan føre til samanlikning. Å drive med systematisk veging kan bidra til å skape kroppspress og kroppsmisnøye, som i verste fall kan leie til meir alvorlege utfordringar som forstyrra eteåtferd eller ei spiseforstyrring, skriv Katja Smith Ødegaard, seniorrådgivar i Sunn Idrett, til NRK.

Blir tatt ut på landslag

Som ein del av jobben med vekst og modning har fotballforbundet oppretta eigne landslag, såkalla «future-landslag». Gutar frå 14 til 16 år som er seinare fysisk utvikla får moglegheita som den delen av eit nytt prosjekt i regi av Norges Fotballforbund.

– For nokre år sidan såg vi at veldig få, og på nokre lag ingen, spelarar som var seinare fysisk utvikla blei tatt ut. Tala viste at dette berre var ei utfordring på gutesida, ikkje på jentesida. Derfor etablerte vi eigne «future-landslag», for å gi dei som er litt seinare fysisk utvikla ein sjanse, fortel Brantsæter i Norges Fotballforbund.

– Er det viktigare å lage gode norske fotballspelarar enn å halde norske tenåringar friske?

– Éi sentral årsak til at vi meiner at innsikt i biologisk alder kan vere nyttig, er nettopp at det kan halde fleire av dei lovande ungdomsspelarane våre skadefrie i større grad enn dei er i dag. Vidare har vi som ein av svært få fotballnasjonar i Europa eigne obligatoriske kurs i vekst, modning og livsmeistring med eit heilskapleg fokus på korleis vi kan halde ungdommar skadefrie og friske med eit sunt forhold til eigen kropp, seier Brantsæter.

NFF: Veging er frivillig

Fleire ekspertar NRK har vore i kontakt med meiner at høgde er ein faktor som er vel så god å bruke for å finne ut når spelarar er i såkalla vekstspurtar.

Det held ikkje, meiner NFF.

– Kvifor held det ikkje å måle berre høgde?

– Problemet med å berre måle høgde, kan vere at du heile tida reagerer på ein vekst som har skjedd. Med bruk av biologisk alder, så kan du få eit estimat i forkant på når spelaren er i ferd med å nærme seg ein vekstspurt. Og du kan gjere tiltak tidlegare enn du kan om du berre måler høgde. Dette er viktig med tanke på skadeførebygging.

– Kva tenker du når du høyrer at folk heller vil slutte enn å vege seg?

– Eg synest det er veldig trist å høyre at det er nokon som har hatt den opplevinga. Denne typen tematikk tar vi veldig på alvor, så før vi gjer ein sånn type måling, så informerer vi føresette og spelarar om at nettopp vekta i seg sjølv er heilt uvesentleg, og ikkje minst at det er heilt frivillig å delta.

Så påpeikar han til slutt:

– Det har vore eksempel på spelarar eller føresette som har sagt nei, og det er heilt uproblematisk. Så er det grunn til å presisere at vi ikkje anbefaler veging generelt i denne aldersgruppa. Målingar som dette bør berre gå føre seg i klubbar med tilgang på nødvendig idrettsmedisinsk kompetanse og ressursar til å gjennomføre og følge opp dette på ein god måte.