Cathrines idé blir brukt for å hindre legeflukt

Tenk deg at du kjem på din første arbeidsdag. Du er heilt ny og kjenner kanskje ikkje ein sjel.

Og kva skjer?

• Ingen presenterer deg for nye kollegaer
• Ingen fortel deg kor du kan få ein kopp kaffi eller kor toaletta er
• Ingen seier at du kan spørje dei om du lurar på noko

Dette er kvardagen for mange unge legar som startar i spesialisering, såkalla LIS, på sjukehusa rundt om i landet.

Fleire av dei flyktar frå sjukehusjobbane.

Legeforeininga si medlemsundersøking, laga av Rambøll, visar at 46 prosent av dei 9614 som deltok ikkje vil eller er usikre på om dei vil jobbe på sjukehus om to år.

Det tilsvarar nesten fem tusen legar.

No er håpet at ei ny fadderordning kan vere med på å løyse problemet.

Sjukehuset i Østfold er først ute med å innføre ordninga på alle avdelingar. Arbeidet starta i september.

• Respiratorar frå pandemien blir sendt til Ukraina: No oppfordrar sjukehuset i Østfold andre sjukehus til å vurdere det same.

Mista 19 kollegaer på eitt år

Cathrine Kristoffersen heiter ho som er hjernen bak fadderordninga.

Ho starta sin legespesialisering på sjukehuset i Vestfold i 2018. Starten var ikkje god.

– Velkomsten var dårleg og jobben var strevsam. Det verste var likevel at kollegaene mine slutta heile tida.

I løpet av 14 månader mista ho 19 av 30 kollegaer.

– For oss som blei verande blei det ekstremt mykje overtid. Og når arbeidsoppgåvene blir så mange at det hindrar læring, så fell kanskje motivasjonen for å jobbe. Det blei ein vond spiral.

Ho byrja å gruble på kva som skulle til for å få kollegaene til å bli.

Kristoffersen landa på at løysinga var å lage ei fadderordning. Leiinga sa ja, og i 2021 starta ho jobben.

Ei hand å halde i

– Eg tok tak i det eg kjende at eg mangla sjølv. Eit godt arbeidsmiljø, kjensla av å høyre til og det å ha nokon å snakke med viss det var litt vanskeleg.

I mars 2023 blei fadderordninga fødd på sjukehuset i Vestfold.

Kvar ny lege som skulle i spesialisering på avdelinga til Kristoffersen, fekk sin eigen lege-fadder som kontakta dei før dei starta i jobben.

• Som møtte dei første arbeidsdag
• Som viste dei rundt og presenterte dei for kollegaene
• Som var ein dei kunne spørje om hjelp

Ein fadder viste seg å vere nett det dei yngre legane trong.

– Til no har 29 legar fått ein fadder. Berre seks av dei har slutta.

I år blei ordninga gjort til eit eige innovasjonsprosjekt i Helse Sør-Øst.

Pinleg lang tid

Då prosjektet starta i april var tanken at fadderordninga skulle innførast på halvparten av dei medisinske avdelingane i helseregionen.

– Men allereie i juni var alle dei medisinske avdelingane med, fortel Kristoffersen.

Det seier noko om kor stort behovet er, meiner Andreas Moan, som er prosjektdirektør i Helse Sør-Øst.

– Eg har aldri sett noko innovasjonsprosjekt som har spreidd seg så fort.

Han seier det er pinleg at det har tatt så lang tid før sjukehusa har forstått at nye legar må bli tatt skikkeleg imot.

Viktig signal

Leiaren for dei yngre legane i Legeforeininga, Ingeborg Henriksen, seier dei òg ofte høyrer om legar som kjenner seg aleine når dei startar på sjukehusa.

Ho meiner det er på høg tid at eit tiltak som fadderordninga kjem.

– At arbeidsgjevar og Helse Sør-Øst anerkjenner behovet og vil prioritere det er eit kjempeviktig signal.

Samstundes seier ho at fadderordninga ikkje på nokon måte erstattar arbeidsgjevar sitt ansvar.

Først med fadder til alle

Òg ved sjukehuset på Kalnes i Østfold har nye legar blitt overlate til seg sjølv. Fram til no.

Fadderordninga starta på medisinsk avdeling, og Sophie Asperud er ein av legane som har fått ein fadder. Ho byrja i jobben for berre nokre få veker sidan. Ho veit korleis det er å bli overlaten til seg sjølv.

Det har ho opplevd det på andre sjukehus. På Kalnes er det annleis.

– Kjensla av litt angst trong ein ikkje ha. Her såg ein fram til å bli møtt, og at det var eit tydeleg opplegg for dei første dagane.

Sophie blir langt frå den einaste nye legen på sjukehuset som får fadder.

Birgitte Brandt som er overlege og ansvarleg for at spesialistutdanninga til legane fungerer som ho skal, fortel at ordninga skal innførast på alle avdelingane.

Det gjer sjukehuset i Østfold til det første i Helse Sør-Øst kor alle nye legar skal få fadder.

Gamal legekultur

Så kvifor har det tatt så lang tid før noko har blitt gjort for dei nytilsette legane?

– Det har med tradisjon å gjere. Legar har berre fått inngangskortet i handa og blitt kasta rett ut i jobben.

Det fortel Helge Stene-Johansen.

Han er administrerande direktør ved sjukehuset i Østfold, og har sjølv vore lege i mange år.

Men no tek altså sjukehuset hans tak i dei gamle, og truleg dårlege, tradisjonane.

– Ein har blitt mykje meir klar over at yngre legar treng god rettleiing for å trivast i jobben sin.

Og det ser ut til at fadderordninga og rettleiinga allereie fungerer. Sophie seier nemleg at ho har det så bra at trur ho blir verande.

• Ved hjelp av nanoteknologi og kunstig intelligens testar sjukehuset i Østfold ny teknologi. Pasienten tek sjølv blodprøver heime og får svar omgåande.