450 øybuarar skal få bru til 1,8 milliardar kroner

• Kva bør ein bruke 1,8 milliardar kroner til?
• Er det politisk meir «sexy» å opne nye vegar enn å reparere gamle?

På Atløy i Askvoll budde det 450 menneske i 2021.

Torsdag gav samferdslepolitikarane i Vestland fylke eit samrøystes ja til den nye brua til 1,8 milliardar kroner.

Den nye brua vil altså koste 4 millionar kroner per øybuar. Den vil erstatte dagens ferjesamband.

Samstundes er vedlikehaldsbehovet på dei over 2000 fylkesvegbruene i Vestland no kostnadsrekna til 5,3 milliardar kroner – 1,8 milliardar kroner meir enn for fire år sidan.

I tillegg har dei same fylkespolitikarane laga ei lang liste med andre vegprosjekt dei ønsker å prioritere. For 1,8 milliardar kroner kunne dei realisere 13 av prosjekta – mellom Stryn i nord og Sveio i sør.

Ta vare på eller bygge nytt?

Saka skal endeleg avgjerast i fylkestinget neste månad, men alle partia i samferdsleutvalet vart einige om brua torsdag.

Avgjerda skapar reaksjonar.

– Politikarane våre har vore tydelege på at vi skal ta vare på det vi har, kontra det å bygge nytt, seier avdelingsleiar John Martin Jacobsen i Vestland fylkeskommune.

Dette var også omkvedet frå regjeringa då Stortinget i fjor vedtok «ønskelista» Nasjonal transportplan 2025-2036: færre gigaprosjekt og meir til vedlikehald.

– Meir nøkternheit, meir «mjølk og brød-prosjekt» i heile landet, sa samferdselsminister Jon-Ivar Nygård (Ap).

– Ingen er ueinige om den politikken der. Så får vi sjå kva som skjer når det kjem til realitetane, når dei kanskje må velje mellom vedlikehald og nybygging, seier Jacobsen.

– Alvorleg etterslep

Sjefen hans, Dina Lefdal, er direktør for infrastruktur og veg.

No har ho fått laga den ferske oversikta som viser at «vedlikehaldsetterslepet» på fylkesvegbruene i Vestland vil koste 5,3 milliardar kroner.

1100 av bruene i fylket er eldre enn femti år. 70 bruer har stor eller svært stor skade på bereevna.

– Dette er jo alvorleg. I verste fall, dersom det går langt nok, må vi stenge bruer for trafikk, seier ho.

Arve Helle (Ap) er leiar i hovudutvalet for samferdsel og mobilitet.

– Å løyse vedlikehaldsetterslepet krev alvorleg store summar. Det er heilt umogleg å ordne alt på kort tid. Vi må berre prøve å få tatt unna det aller mest presserande, seier han.

Det nye kostnadsoverslaget sjokkerer Frank Willy Djuvik (Frp).

– Dette er mykje alvorlegare enn vi tidlegare har vore klare over. Ei gigantisk utfordring som vi er nøydde til å løyse. Vi må ta store og umiddelbare grep. Men det er ikkje mogleg utan statleg hjelp, seier han.

Han etterlyser eit nasjonalt løft for å sørge for å få bruene opp til ein tilfredsstillande standard som sikrar sikkerheita for brukarane.

– Berre tull

Men dei to politikarane vil ikkje droppe å bygge Atløysambandet.

– Det er ei total avsporing å begynne å diskutere det, meiner Helle.

– Dei som vil det, veit ikkje kva dei snakkar om. Det er berre tull, meiner Djuvik.

Begge viser til at Atløysambandet skal byggast for pengane ein sparer på å legge ned ferjesambandet.

Dette er såkalla ferjeavløysingsmidlar der staten bidrar med 17,7 millionar kroner årleg i 45 år – totalt nesten 800 millionar kroner – som elles ville gått til ferjedrift.

– Desse pengane kan ein jo ikkje bruke på andre ting enn ny bru, seier Djuvik.

– Ein kan ikkje få orden på resten av bruene ved å kutte ut Atløysambandet. Dessutan vil ferjeavløysingsprosjektet på sikt faktisk løne seg for fylkeskommunen, seier Helle.

Høg lånegjeld hindrar utbyggingar

Men ifølge Jacobsen i fylkesadministrasjonen er ikkje saka så enkel.

– Fylkeskommunen har ei veldig høg gjeldsgrad. Vi må også lånefinansiere heile summen for Atløysambandet, sjølv om vi får pengane igjen over lang tid.

– Når fylkestinget prioriterer å bygge Atløysambandet, må andre viktige prosjekt – som bruvedlikehald og andre investeringar – vente lenge før dei kan bli starta opp.

– Må politikarane velje?

– Dilemmaet er at det er avgrensa kor mykje pengar vi kan låne. Fylkestinget har prioritert mange prosjekt som vi må utsette fordi vi ikkje har råd til å låne pengar til dei.

– Meiner fylkesadministrasjonen at politikarane ikkje burde prioritere Atløysambandet?

– Jobben vår er å forhalde oss til det fylkestinget bestemmer. Så kan vi like eller ikkje like det dei vedtar. Vi ønsker å prioritere å låne til å sikre skulevegar og rassikringar og tyngre vedlikehaldstiltak, framfor å bygge nytt. Det meiner eg er ei fagleg tilråding som står seg.

– Mange andre fornuftige prosjekt

Jacobsen viser til at 13 prioriterte, mindre prosjekt til saman kostar like mykje som Atløysambandet åleine:

– For 1,8 milliardar kroner kunne vi få realisert svært mange andre fornuftige fylkesvegprosjekt i Vestland. Når det er sagt, så forstår vi òg behovet for å få realisert Atløysambandet for dei som ønsker det, seier han.

At politikarane i denne situasjonen vil bygge Atløysambandet, vil Lefdal «ikkje meine så mykje om».

– Men når vi byggjer nye bruer, er det viktig å ha i tankane at dei skal òg haldast ved like over tid, seier ho.

Saka skal endeleg avgjerast i Vestland fylkesting i juni.

Glad for utbygging

Bjørn Arne Mjåseth i Atløy Vel meiner politikarane kan skulde seg sjølve for den endelege prislappen.

– Då vi starta med dette prosjektet, hadde det ein kostnadsramme på 98 millionar kroner.

Han er likevel ikkje i tvil om at det er riktig å bruke 1,8 milliardar kroner til 400-500 innbyggarar.

– Det er jo sjølvsagt ein festdag. I eit moderne samfunn er vi avhengige av næring og samferdsle. Og vi er veldig stolte av fylkespolitikarane som har fatta det vedtaket dei faktisk har gjort, seier Mjåseth.