«Lykkeland» er tilbake! Kva er sant i sesong 3?

Det er ingen tvil om at sesong tre skjer på 1980-talet!

Kor mykje av det som skjer i serien er sant, og kva er tant og fjas? Vi startar med noko ein ikkje kan unngå å legge merke til.

Kva har skjedd med hårmoten?

Første episode byr på eit gledeleg gjensyn med mange karakterar.

Vi startar i 1987, og det har skjedd noko med sveisen til dei fleste karakterane. Christian har til dømes latt håret vekse, særleg i nakken.

Her treffer serieskaparane blink! Slik var det vanleg å sjå ut på 1980-talet.

I Noreg fekk sveisen namnet «hockeysveis», og det var topp mote.

Frisyren har gjort eit lite comeback i dag, likevel sleit «Lykkeland»-skaparane med å finne nok statistar med hockeysveis. I fjor vinter måtte dei rykke ut og etterlyse menn med Stavanger-dialekt og langt hår i nakken.

Sleit dykkarane med HPNS?

Tredje sesongen handlar mellom anna om korleis dykkaryrket er i endring. I første episode snakkar dei om HPNS, etter at Martin får problem under eit testdykk.

Det står for High Pressure Nervous Syndrome.

Det er riktig at fleire dykkarar blei ramma av HPNS, eller høgtrykks nervesyndrom, som vi seier på norsk.

Det er ei dykkerelatert liding, som kan oppstå når ein dykkar djupare enn 100 meter.

Symptoma kan vere kvalme, svimmelheit, skjelving og konsentrasjonsvanskar. Akkurat slik som Martin får i episoden.

Blei det brått vanleg med overlevingsdrakt i helikopteret?

Ja.

I dei første sesongane av «Lykkeland» har oljearbeidarane på seg vanlege klede når dei sit i helikopteret på veg til arbeid på plattforma.

I tredje sesongen har dei plutseleg på seg oransje overlevingsdrakter. Dette speglar ei utvikling som faktisk skjedde.

Rein på veg til plattformen før og etter dei nye tryggingsreglane.

På 1980-talet byrja oljeselskapa å tenkje meir på helse, miljø og tryggleik, og krava blei strengare. Overlevingsdrakter blei ein ny standard i helikoptera.

Det hadde vore fleire ulykker offshore, til dømes hadde fleire helikopter måtta naudlande i Nordsjøen. Sjølv om passasjerane overlevde landinga, risikerte dei å miste livet dersom dei hamna i den kalde Nordsjøen utan redningsdrakt.

Fleire peikar på at særleg tragedien på Alexander Kielland-plattforma blei eit skilje når det gjeld tryggleiken offshore generelt. Då plattforma kantra, rakk berre åtte av dei 212 personane på Kielland å få på seg redningsdrakt.

Ulukka bidrog sterkt til at krava til beredskap og tryggingsutstyr blei skjerpa.

Men er ikkje det... Herman Flesvig?

Visst er det! Mange blei kjent med komikaren i suksess-serien «Førstegangstjenesten».

Kva gjer komikaren i tredje sesong av «Lykkeland»?

Jo, ifølge regissør Petter Næss ville Flesvig gjerne gjere ei seriøs rolle.

Det har han fått, i rolla som ingeniøren Sture Molvik. Vi kan røpe at tv-sjåarane får sjå meir til han i dei kommande episodane.

Tidlegare hadde Flesvig ei rolle i serien «Beforeigners», men utanom det, er dette første gong han har ei stor rolle i ein dramaproduksjon.

Hadde vi Donald-brus på 1980-talet?

Reiar-dottera Marie har blitt nokre år eldre sidan sist. Ho er ein ivrig seglar, og får Donald-brus etter segl-treninga.

Fanst det?

Visst fanst Donald-brus! Det var ein populær brus som blei laga av fleire ulike produsentar. Mange ungar var vande med å få Donald-brus i bursdagsselskap.

For nokre år sidan skreiv NRK om Tove Nilssen, som har ei Disney-samling som er verd fleire hundre tusen kronar. Donald-brusen er ein del av samlinga.

Fekk oljearbeidarar kappa av fingrar i ulykker?

Ganske tidleg i første episode er oljearbeidaren Rein uheldig og får fingeren kappa av på plattforma. Inntrykket frå serien er at det var ganske vanleg.

Skjedde sånt?

Vi har spurt det tidlegare Petroleumstilsynet, som no heiter Havindustritilsynet.

– Ja, dette skjedde ei rekke gongar.

Det fortel Øyvind Tuntland i Havindustritilsynet.

Fingrar var særleg utsett.

Han forklarer at boredekket var ein risikabel stad å jobbe, fordi det alltid var glatt på grunn av mykje oljeslam. Dermed var det vanskeleg å fote seg, samstundes som folk jobba med utstyr som var både svært og tungt.

Dermed gjekk det gale ei rekke gongar.

Det var mellom anna derfor det kom krav om mekanisk røyrhandtering på boredekk.

Var basketball stort i Noreg på 1980-talet?

Karakteren Marius er med i tredje sesong, og sidan sist har han blitt ungdom.

Han køyrer bil og høyrer på «Timbuk 3». Dessutan spelar Marius basketball.

Var basket ein populær idrett i Noreg?

Ja, her er «Lykkeland» på merket.

Ifølge Noregs Basketballforbund markerte nemleg 1980- og særleg 1990-talet eit gjennombrot for sporten i Noreg.

– Det skuldast mellom anna at forbundet satsa på rekruttering i perioden. I tillegg starta norske klubbar å hente halvprofesjonelle spelarar frå utlandet – særleg frå USA, fortel Tor Christian Bakken, visepresident i Norges Basketballforbund, NBBF.

Han legg til at OL i Barcelona i 1992 hadde mykje å seie, for då deltok USA med sitt berømte «Dream Team». Spelarane Michael Jordan, «Magic» Johnson og Larry Bird hadde stor effekt på interessa.

– Plutseleg hadde vi problem med å skaffe nok halltid, trenarar og dommarar til alle som ville spele basket, seier Bakken.

Er det sant at det var null aktivitet på Mongstad?

I serien blir karakteren Anna sjokkert, fordi ho heilt tilfeldig får vite at det ikkje skjer noko som helst på oljeraffineriet Mongstad.

Er dette basert på sanninga?

Ja, og dette er ei sak som vakte enorm merksemd då ho først blei kjend.

Media kalla det som skjedde for «Mongstad-skandalen».

Det som skjedde, enkelt forklart, var at Statoil sprengde budsjettet då dei bygde ut oljeraffineriet på Mongstad. Dei klarte ikkje å drifte oljeraffineriet.

Dei første varsla om budsjettoverskridingar kom i september 1987. Då var det snakk om overskridingar på 3,8 milliardar kroner, men sluttsummen blei endå høgare.

Sjå sesongpremieren her!

Og har du sett to episoder allereie, kan du også sjekke fakta på den neste:

Sjekk ut tidlegare artiklar her.

Kjelder:

Frode Fanebust: «Dypt urettferdig». Kristin Øye Gjerde og Helge Ryggvik: «Nordsjødykkere». Ole Martin Ihle: «Da He-Man kom til Norge. En fortelling om å vokse opp i Norge på 80-tallet». Havindustritilsynet. Store Norske Leksikon. Norges Basketballforbund. NRK. NTB.