Nye detaljar i Netflix-dokumentar: – Eg såg meg over skuldra

I dokumentaren «Se Acabó» («Det er over») fortel spanske landslagsspelarar om korleis dei meiner dei har blitt motarbeidde i fleire år.

Fleire av skuldingane er knytte mot den tidlegare landslagstrenaren Ignacio Quereda.

– Han behandla oss som om vi var småjentene hans, seier tidlegare landslagsmålvakt Lola Gallardo i Netflix-dokumentaren.

Spelarane seier Quereda klypte dei i kinnet og i magen, klemte dei, og at han kom med både homofobiske og vulgære kommentarar.

«Det du treng er ein skikkeleg kuk», hevdar dei han sa.

– Pil ròte

Overskriftene hagla etter VM-gullet til dei spanske fotballkvinnene i 2023. Spania hadde slått England 1-0, men det var ikkje den sportslege bragda som hamna i fokus.

Videoen av at den spanske fotballpresidenten Luis Rubiales kyssa landslagsstjerna Jenni Hermoso blei for mange bilda som blir knytte til meisterskapen.

Nå fortel Hermoso og fleire av dei største spanske stjernene om den omfattande undertrykkinga dei meiner dei har blitt utsette for i årevis.

– Ei bekrefting på kor pil ròte det spanske fotballforbundet har behandla kvinnelandslaget, seier TV 2s sportskommentator Mina Finstad Berg til NRK.

Teikna opp 12 spelarar

Spelarane uttaler seg i Netflix-dokumentaren «Sjå Abacó» («Det er over»). Blant anna får tidlegare landslagssjef Ignacio Quereda gå gjennom.

Quereda leidde det spanske kvinnelandslaget i heile 27 år, før han måtte gå av etter ein skuffande VM-exit i 2015.

Oppseiinga skjedde etter ein samla kritikk frå alle Spanias VM-spelarar, men detaljane i kritikken kom ikkje fram den gongen.

I tillegg til dei påståtte vulgære kommentarane hans og klyping, kritiserer også spelarane Queredas fotballfaglege kunnskap.

– Det eg hugsar best er taktikkmøta med tavlene, der han teikna opp tolv spelarar og ikkje elleve, seier tidlegare landslagskaptein Verónica Boquete.

– Ein hissigpropp

Da Quereda måtte gi frå seg landslagsjobben i 2015, blei vesentleg yngre Jorge Vilda tilsett som ny landslagssjef. Også han hadde ein kontroversiell leiarstil.

Dei spanske spelarane beskriv det som eit kontrollregime.

– Det var velkjent at han gjekk frå rom til rom på kveldane, fordi han meinte det var eit godt tidspunkt å snakke saman på, seier Irene Paredes.

Da kunne spelarane allereie ha lagt seg i senga. Spelarane seier han også sjekka kva dei hadde i handleposane sine.

Den største kritikken mot Vilda gjekk likevel på det sportslege. Spelarane meiner han ikkje hadde nokon tydeleg plan for korleis dei skulle spele, og valde å seie frå til fotballpresident Rubiales.

Han skal ikkje ha likt kritikken av trenaren.

– Rubiales er ein hissigpropp. Han tok det som eit personleg angrep, seier landslagsspelar Alexia Putellas.

Gullballen-vinnar er kritisk

Landslagsspelarane fortel om ei veksande misnøye med fotballpresident Rubiales. Dei meiner han strekte seg langt for dei mannlege spelarane, mens han ikkje brydde seg om kvinnene.

– Det kjentest som om forbundet berre hadde eit kvinnelag fordi dei måtte. Dei verken trudde på oss eller brydde seg, seier Gullballen-vinnar Aitana Bonmatí.

I forkant av VM i 2023, trekte 15 spelarar seg frå landslagstroppen i protest, og oppgav «mental helse» som årsak. Enkelte, blant dei Bonmatí, valde likevel å bli med til meisterskapen.

Andre, som Barcelona-stjerna Mapi León, svikta.

– Så meg over skuldra

Det velkjente VM-kysset i 2023 gjorde at konflikten nådde eit toppunkt. Hendinga utløyste full krise i det spanske fotballforbundet.

Rubiales hevda kysset skjedde «spontant, gjensidig og med samtykke», noko Hermoso nekta for. Norges Fotballforbund var blant dei som gav si støtte til Jenni Hermoso og dei spanske fotballkvinnene.

I dokumentaren fortel Hermoso om korleis ho opplevde å bli pressa av forbundet til å avfeie situasjonen i etterkant. Ho hevdar ho også fekk truslar.

– Det kom til eit punkt der eg gjekk og såg meg over skuldra. Eg var redd, seier Hemoso.

Aukande press frå fleire kantar gjorde likevel at Rubiales til slutt måtte trekke seg. Også landslagssjef Jorge Vilda måtte forlate jobben etter VM.

I februar startar rettssaka kor Rubiales er tiltalt for seksuelt overgrep.

– Det er så ugreitt

Sportskommentator Mina Finstad Berg i TV 2 meiner dokumentaren viser kor sterkt prega dei spanske spelarane har vore av behandlinga frå forbundet.

– Det er noko med å få det fortalt på denne måten, med så mange detaljar og så stort omfang, seier Berg til NRK.

– Eg synest det er veldig modig av spelarane å fortelje så ope om kva dei har opplevd, men også om usemje internt i troppen.

Ho trekker også fram måten forbundet ifølge dokumentaren prøvde å presse Hermoso etter kysset, som sterkt å sjå.

– Det er så ugreitt at eit forbund opptrer på den måten, seier ho.

Nødvendig oppgjer

Oppgjeret som blei gjort i det spanske fotballforbundet etter VM-kysset, meiner Berg var nødvendig.

– Det er veldig sterkt å sjå kor djupt dette har sete i strukturen i spansk fotball, og kor mykje det har prega fleire av våre aller største kvinnelege fotballspelarar, seier ho.

At dei kom inn til VM som eit splitta lag, meiner ho gjer VM-gullet til ein større prestasjon.

– Dei vinn trass i, og ikkje på grunn av, sitt eige forbund og si eiga landslagsleiing.

Berg meiner det har skjedd ei betring for dei spanske fotballkvinnene det siste året.

– Inntrykket mitt er at det har vore betring og at spansk kvinnefotball kom styrkte ut av dette oppgjeret. Så betyr ikkje det at ein er heilt i mål.

NRK har sendt skuldingane i denne saka til det spanske fotballforbundet, utan å få svar.

Regissøren bak dokumentaren, Joanna Pardos, seier til spanske El Mundo at dei har gitt dei skulda høve til å uttale seg i dokumentaren, men at dei har avslått.